De Romeinse handel langs de Rijn

De Romeinse handel langs de Rijn

Pixabay

De Romeinse handel langs de Rijn

Karim Saad

Vóór de komst van modern vervoer zoals auto’s, treinen en vliegtuigen, was transport via rivier de belangrijkste en de makkelijkste manier om vracht over te brengen van plaats naar plaats. In de klassieke en middeleeuwse tijden was de rivier de Rijn essentieel voor handel en verkenning. Als een grens van het Romeinse Rijk en de belangrijkste verkeersader tussen de Middellandse Zee en de Noord Zee, speelde het een belangrijke rol in het vormen van de geschiedenis van de antieke wereld.

Niet alleen een grens

Hoewel klassieke Latijnse teksten de Rijn beschrijven als de buitenste grenzen van de beschaving en het gebied voorbij de rivier als een wildernis bewoond door primitieve stammen, laat archeologisch bewijs ons een ander verhaal zien. Het bewijs laat zien dat de Rijn niet een definitief einde was voor Rome’s territoriale ambities wat betreft noordelijke expansie. Ook is het zo dat stammen zoals de Bataven zich allieerden met de Romeinen en in zekere mate geromaniseerd waren. Historici die deze antieke teksten interpreteerden dachten ooit dat de rivier vooral gebruikt werd als een grens, maar tegenwoordig wordt de rivier niet alleen gezien als een politieke grens maar ook als de buitenste grens van logistieke steun voor het rijk toentertijd.

Handel als civilisatiemiddel?

De rivier was de laan die gebruikt werd om benodigde voorraden te verschepen om het Romeinse leger te ondersteunen en om te handelen met de ’barbaren‘. Hierdoor was de Rijn de plek waarbij de grootste hoeveelheid handel plaatsvond. Rome geloofde dat handel en de uitwisseling van giften manieren waren om deze volkeren te civiliseren. De Romeinen hoopten dat de barbaren zo afhankelijk werden van Romeinse goederen dat oorlog en barbaarse rooftochten zouden stoppen.  Dit Romeinse handelsbeleid en de uitwisseling van giften vond plaats vanwege drie onderliggende doeleinden: om allianties te kopen en actieve militaire hulp tegen sterkere vijanden, om immuniteit af te kopen tegen aanvallen en om scheidingen te creëren tussen de vijanden van het rijk zodat de fronten van het rijk behouden zouden blijven.

De ruïnes van een Romeins badhuis in Badenweiler

De ruïnes van een Romeins badhuis in Badenweiler

W. Bulach, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Romanisering langs de grenzen

Het Romeinse beleid was in eerste instantie succesvol in het behalen van deze doelen, dit gold voor beide kanten. De handel had de gewenste economische effecten op de Germaanse volkeren. Diegenen die langs de grenzen woonden van het rijk raakten bekend met de kwaliteit van Romeinse goederen en ze stapten hierdoor ook over op een geldeconomie. Als gevolg daarvan namen de Germanen deze nieuwe stijl van handel met zich mee naar het vrije binnenland van Germanië.


Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!


Het resultaat was een langzame culturele vereffening tussen de Germaanse volkeren langs de grenzen en zij die meer in het binnenland woonden. De frontier werd dus een zone waarbij twee of meer staatsbestellen elkaar ontmoetten. De rivieren, wegen en bergen, die vaak gezien worden als vaste grenzen, waren lanen van communicatie en controle.

Bewijs handel via de Rijn

Bronnen die laten zien dat er bij de Rijn werd gehandeld door de Romeinen, zowel van oost naar west als van noord naar zuid, zijn aanwezig. Het bewijs bestaat uit aardewerk scherven maar ook epigrafisch bewijs. Vooral aardewerk is volgens archeologen het meest geschikte artefact om handels- en markt routes aan te wijzen. Aardewerk is namelijk nagenoeg onverwoestbaar en archeologen ontdekten tijdens opgravingen  grote hoeveelheden hiervan. Ook kunnen weefsels van aardewerk met relatief gemak herkend en gekarakteriseerd worden, waardoor het mogelijk is om de plaats van oorsprong te ontdekken. Aardewerk werd via de Rijn naar Brittannië vervoerd, maar ook andere artefacten gingen het Kanaal over naar en vanuit Brittannië via de Rijn. Een laat-Romeinse bron noemt graanimport vanuit Brittannië, dit was bedoeld voor het Romeinse leger langs de Rijn. Andersom werden er metalen objecten zoals zilveren platen, glas en zijde naar Brittannië geëxporteerd via de rivier.

Bronnen:

Susanne Manuel, The Roman Rhine Trade along and across the border river 


Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!


Meer lezen
Tijdvakken