De Lekdijk bij Wijk bij Duurstede bij hoogwater. De 465 meter lange dam uit 1122 beslaat het dijkgedeelte voor het park bij kasteel Duurstede.

De Lekdijk bij Wijk bij Duurstede bij hoogwater. De 465 meter lange dam uit 1122 beslaat het dijkgedeelte voor het park bij kasteel Duurstede.

Het Utrechts Archief

1122: Een dam in de Rijn én een rel in Utrecht

Aan de westkant van de Utrechtse Heuvelrug ligt het prachtige natuur- en agrarisch landschap ‘het Langbroek’, onderdeel van het Krommerijngebied. De Kromme Rijn zelf is 900 jaar geleden ontstaan door de afdamming van de Rijn bij Wijk bij Duurstede. Hierdoor werd het mogelijk het onbewoonbare moeras ‘het Langbroek’ te ontginnen. 

De plannen voor de dam vielen niet goed bij de inwoners van Utrecht. Zij waren het pertinent oneens met de grondlegger van de afdamming: bisschop Godebald. Wandelend en winkelend in het Goldebaldkwartier in het Utrechtse Hoog Catharijne zal men zich niet bedenken welke geschiedenis er achter deze naam schuilt gaat. Nu zou je het voor onmogelijk houden, dat een bisschop een gewapende strijd voert met het staatshoofd. In 1122 was dat de Duitse Keizer, Hendrik V. Hij was overgekomen naar Utrecht om zich uit te spreken over het voorgenomen besluit de Rijn af te dammen. Een ‘Rijksdag’, waarvoor verschillende graven, waaronder Willem van Goye, graaf in de omgeving van Utrecht en het Kromme Rijngebied, de aartsbisschop van Keulen en andere kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders zich hadden verzameld. De beraadslagingen hebben voornamelijk plaatsgevonden in de grote zaal van paleis Lofen, de residentie van de keizer. 

Op enig moment liepen de gemoederen zo hoog op dat het tot een gewapend treffen kwam tussen de mannen van de graaf, de bisschop en de hovelingen van de keizer, die al snel hulp kregen van Utrechtse omwonenden. ‘Van alle zijden snelden gewapende troepen toe en het hele hof van de keizer en tegelijk de stad raakten in opschudding’, aldus een eigentijdse kroniek. De bisschop zelf werd als medeplichtige aan de laaghartige aanslag en op aanklacht van majesteitsschennis onder bewaking gesteld. Pas na bemiddeling van de aartsbisschop van Keulen en betaling van een flinke som geld werd bisschop Godebald vrijgelaten. Wist u, dat deze rellen in feite hebben geleid tot het verlenen van stadsrechten aan Utrecht? Een historie, die wordt beschreven in het eerste van vier magazines over het Krommerijngebied. 

Een uitgave van Museum Dorestad. 

Nieuwsgierig?
Meldt u aan voor een kosteloos abonnement (www.museumdorestad.nl/magazines). 

Meer informatie

Museum Dorestad,
www.museumdorestad.nl
Tijdelijk adres:
Kompas 2, 3961 JJ Wijk bij Duurstede
Toekomstig adres (vanaf 1 januari 2023):
Markt 24, 3961 BC Wijk bij Duurstede

Meer lezen
Ook leuk om te lezen
Landen