Na 22 jaar boren in het koudste gebied op aarde hebben Russische wetenschappers een meer bereikt onder de Antarctische ijskap. Het team hoopt er bijzondere levensvormen aan te treffen die miljoenen jaren van de buitenwereld geïsoleerd zijn geweest.

Het zogeheten Vostokmeer werd midden jaren '90 ontdekt met behulp van radartechnologie en is sindsdien onderwerp van grote wetenschappelijke belangstelling. De Russen, die al sinds 1957 een onderzoeksstation bemannen boven het meer, proberen het al jaren te bereiken. Daarvoor moest door 3.768 meter ijs geboord worden. Volgens de leider van station Vostok, A.M. Yelagin, voltooide de boor afgelopen zondag zijn werk.

Met een afmeting van 250 bij 50 kilometer is het Vostokmeer het grootste van de ruim 140 met ijs bedekte meren op Antarctica. Het water bevriest niet dankzij de hoge druk en warmte vanuit het binnenste van de aarde. Wetenschappers schatten dat het water al zo’n 15 tot 25 miljoen jaar is afgesloten van de atmosfeer. Ondanks de complete duisternis, de hoge druk en het gebrek aan voedingsstoffen zou het meer micro-organismen kunnen bevatten.

Besmettingsgevaar

Biologen van over de hele wereld hebben de verrichtingen van de Russen met argusogen gevolgd, omdat zij vrezen voor besmetting van het onaangetaste water. Het boorgat is namelijk gevuld met kerosine om bevriezing te voorkomen. Het plan van de Russen was om het laatste stukje te boren met een verwarmde boorkop, in plaats van een gemotoriseerde, om zo de druk in het boorgat te verlagen. Daardoor zou het meerwater het gat in kunnen stromen en daar bevriezen tot een ijzige kurk.

Dit is exact was er gebeurd is, bevestigen de Russen. In deze conditie zullen ze het gat nu achterlaten, om er eind dit jaar weer terug te keren voor daadwerkelijk onderzoek naar het meer. Op het station kan alleen gewerkt worden tijdens de Antarctische zomer, als de temperatuur enkele weken boven de –40 graden celcius stijgt. Elk jaar kon hooguit enkele honderden meters geboord worden.

Buitenaards leven

Volgend seizoen rest de Russen dus de ingewikkelde taak om onvervuilde monsters van het meer te nemen. Dat zou de kroon zijn op een technologisch hoogstandje en mogelijk de aanzet tot een wetenschappelijke doorbraak. Het onderzoek is met name van belang voor de zoektocht naar buitenaards leven. Wetenschappers denken dat de condities van het Vostokmeer vergelijkbaar zijn met die van ijsmeren op Jupiters maan Europa en Saturnus’ maan Encedadus.

Mahlon Kennicutt, hoogleraar chemische oceanografie aan de Texas A&M University, wil de verwachtingen van het onderzoek toch enigszins temperen. In de Washington Post legt hij uit: “Het probleem is dat het Vostokmeer de grootte heeft van Lake Ontario. Stel je voor dat je Lake Ontario moet monsteren vanuit een vliegtuig op vier kilometer hoogte met een rietje dat net het wateroppervlak raakt. Probeer dan eens vanuit dit incomplete beeld het meer te beschrijven.”

Bekijk hier een infographic over het Vostokmeer en het Russische onderzoeksstation.

Bron: New York Times