Geen foto

Zeevaarders gebruikten stenen als postkantoor

VOC schip. Fotograaf: FaceMePLSSchippers en zeelieden gebruikten in de 17e eeuw rotsen en stenen als postkantoor. Zij lieten op of onder de stenen korte boodschappen en brieven achter voor de na hen arriverende schepen. Ook Nederlandse zeevaarders lieten boodschappen achter voor elkaar.

Het gebruik van poststenen was een simpele manier voor schippers om met elkaar te communiceren en informatie uit te wisselen. De zeelieden vermeldden op de stenen wanneer zij aan waren gekomen, met welk schip en wanneer zij weer vertrokken. De brieven werden ingepakt in zeildoek, lood en linnen en werden vervolgens verstopt onder de rots. Zo gaf men boodschappen door, bijvoorbeeld over welke buitenlandse schepen zij hadden gezien. Zekerheid dat de brief in goede handen kwam, was er niet.

De bekendste ‘stenen brieven’ zijn aangetroffen in de Tafelbaai bij Kaap de Goede Hoop en op Sint Helena, maar ook op Madagaskar werd het systeem gebruikt. Maritiem archeologe Wendy van Duivenvoorde van de Flinders Universiteit in het Australische Adelaide heeft vorige maand op Madagaskar ruim veertig inscripties gevonden en gedocumenteerd. De inscripties zijn in slechte staat. Mosgroei en erosie door tropische regenbuien en wind en zeewater hebben de leesbaarheid sterk aangetast. Toch heeft ze de meeste inscripties kunnen ontcijferen. Zo wordt er op vier stenen vermeld dat onder de desbetreffende steen een brief verborgen ligt.

Nederlandse schepen hebben de baai voor het eerst bezocht in 1595, tijdens de eerste expeditie naar Azië. De Portugezen gingen hun voor; zij ontdekten de plek in 1513. De oudste ontdekte inscriptie dateert uit 1601, één jaar voor de oprichting van de VOC. Deze Nederlandse poststeen wordt in december van dat jaar genoemd in het scheepsjournaal van Britse zeevaarder James Lancaster. Hij vertelt hierin dat twee maanden voor zijn komst naar het eiland een vloot van vijf Nederlandse schepen ten noorden van het eiland heeft gelegen en dat zij meer dan vijfhonderd bemanningsleden hebben verloren aan scheurbuik.

Bron: NRC.Next woensdag 16 mei 2012, p. 14-15

Meer lezen
Tijdvakken
Landen