Een van archeologen aan het werk bij de gevonden torso’s
Italiaanse Ministerie van Cultuur
‘Uitzonderlijke’ vondst: standbeelden van ‘reuzen’ ontdekt in Sardinië
Archeologische opgravingen op de prehistorische necropolis Mont’e Prama bij het West-Sardinische Cabras hebben al na enkele dagen hun vruchten afgeworpen. Archeologen vonden hier namelijk twee torso’s van beelden, gelijk aan de ‘Reuzen van Mont’e Prama’ die in de jaren ’70 op dezelfde plek werden ontdekt. De standbeelden stammen uit het einde van de 9e en midden van de 8e eeuw v.Chr. en zijn afkomstig van de prehistorische Nuraghecultuur.
Het onderzoeksproject startte begin april, en werd uitgevoerd door archeologen van het Italiaanse Ministerie van Cultuur. Het doel van dit onderzoek was om in kaart te brengen hoe de heuvel tijdens de bronstijd was ingericht. Tijdens opgravingen op de zuidelijke zijde van de heuvel, stuitten de onderzoekers op de brokstukken van de standbeelden. Dario Franceschini, minister van Cultuur, noemde de vondst ‘uitzonderlijk’. Het bevestigt het belang van opgravingen op de prehistorische begraafplaats, aldus de hoofdinspectie.
Luchtfoto van de twee torso’s, die de grote steenmassa’s in het midden zijn
Italiaanse Ministerie voor Cultuur
Huidige vondst
De torso’s die begin april werden ontdekt, zijn gehouwen uit kalksteen. In de buurt van de torso’s vonden de archeologen ook enkele kalkstenen brokstukken en overblijfselen van gebeeldhouwde schilden, die waarschijnlijk oorspronkelijk onderdeel waren van de standbeelden. Uit de overblijfselen konden de archeologen afleiden dat de beelden zogenaamde ‘boksers’ waren, een vorm van de Reuzen van Mont’e Prama die altijd een schild in hun handen hielden. Ze lijken sterk op twee standbeelden die in hier 2014 werden ontdekt, een paar meter verderop. De blokken die de torso’s moeten voorstellen, zijn nog niet volledig opgegraven uit de grond. Dit komt omdat ze zeer groot en zwaar zijn, en ze uiterst zorgvuldig moeten worden verwijderd om beschadigingen te voorkomen.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De gevonden torso's
Italiaanse Ministerie voor Cultuur
De Reuzen van Mont’e Prama
Mont’e Prama is een kalkstenen heuvel van vijftig meter hoog, in het westen van Sardinië. Lokale boeren ontdekten de archeologische vindplaats bij toeval in 1974, tijdens het omploegen van de heuvel. Hierop volgden de eerste opgravingen aan het einde van de jaren ’70. Er werden destijds meer dan 5.000 brokstukken van standbeelden gevonden, die weer in elkaar werden gezet en 38 ‘reuzen’ vormden. Deze standbeelden van tussen de 2 en 2,5 meter hoog verbeeldden krijgers, boogschutters en boksers, en stammen uit het einde van de 9e en midden van de 8e eeuw v.Chr. In 2014 voerden archeologen na dertig jaar opnieuw opgravingen uit op Mont’e Prama, waarbij nog twee ‘reuzenbeelden’ werden ontdekt.
Een ‘bokser’, een van de standbeelden uit Mont’e Prama
DedaloNur, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons.
De reuzen zijn allemaal mannelijk, maar wie ze precies verbeelden is onbekend. Veruit de meeste zijn ‘boksers’, die handschoenen dragen en een schild boven hun hoofd houden. Er zijn ook boogschutters met een pijl en boog. Sommige onderzoekers denken dat de standbeelden zijn neergezet om de graven hier te bewaken. De heuvel diende tussen 1100 en 750 v.Chr. als begraafplaats, en er werden vrijwel uitsluitend jonge mannen op begraven. Andere onderzoekers denken dat de standbeelden de stichters van de grafheuvel moeten voorstellen, die als ‘helden’ werden vereerd. Toch zijn hier nog geen definitieve conclusies over getrokken, en blijven de reuzen gehuld in mysterie. Het is bovendien onbekend of de reuzen zijn verplaatst naar Mont’e Prama, of dat dit hun oorspronkelijke standplaats was.
De Nuraghecultuur
De reuzenstandbeelden zijn volgens archeologen afkomstig uit de Nuraghecultuur (ca. 1.700-238 v.Chr.). De eerste bewijzen van deze cultuur op Sardinië stammen uit het midden van de bronstijd, rond 1.700 v.Chr. De naam is afgeleid van Nuraghi, de stenen torens uit dezelfde periode waarvan er meer dan 7.000 zijn gevonden op Sardinië. Er zijn geen geschreven bronnen van de cultuur zelf; alleen beschrijvingen van bijvoorbeeld de Grieken en Romeinen. Tijdens de ijzertijd (900-500 v.Chr.) handelden de Nuraghen veel met andere Mediterrane volken. Er werden geen Nuraghi meer gebouwd in deze tijd, en de bevolking groeide.
Voorbeeld van een Nuraghe
Sailko, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons
De Nuraghen werden in de vijfde eeuw v.Chr. herhaaldelijk aangevallen door de Carthagers, die er uiteindelijk in slaagden het eiland te veroveren. Toen Carthago de Eerste Punische Oorlog verloor in 238 v.Chr. droegen ze Sardinië over aan de Romeinen. Wetenschappers denken dat de Nuraghecultuur nog eeuwen in het binnenland bleef voortbestaan tijdens de overheersing van het Romeinse Rijk; er bestaan zelfs theorieën dat dit tot de zesde eeuw n.Chr. het geval was. Aan de kust en bij de havens was de Romeinse cultuur dominant.
Belang van de vondst
De vondst van de twee torso’s zal absoluut niet de laatste zijn op deze vindplaats, aldus de minister van Cultuur. ‘Mont’e Prama is een uitzonderlijke vindplaats, ongeëvenaard in het Mediterrane gebied. Twee nieuwe juwelen zijn nu toegevoegd aan deze mysterieuze groep van standbeelden, die de aandacht van de hele wereld kan trekken.’ De archeologen zetten hun opgravingen de komende maanden dan ook voort. Alle veertig ‘reuzenbeelden’ zijn waarschijnlijk in 2023 te bezichtigen in het Cabras Museum.
Bronnen: Italiaanse Ministerie van Cultuur, The Guardian, Mont’e Prama, Museo Archeologico Nazionale di Cagliari, Repubblica
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
