Een deel van de reliëfs al schoongemaakt
Ahmed Emam / Egyptische Ministerie van Oudheden
Spectaculaire reliëfs blootgelegd tijdens restauratie Egyptische tempel
Duitse en Egyptische archeologen hebben restauratiewerkzaamheden uitgevoerd in de Oudegyptische Tempel van Esna, een stad aan de Nijl ten zuiden van Luxor. Deze tempel stond lange tijd bekend om zijn reliëfs, die verscholen lagen achter een laag vuil die zich hier in de loop der eeuwen had verzameld. Door inzet van de archeologen is nu een deel van deze bijzondere reliëfs weer in oude staat hersteld, waardoor de originele kleuren en patronen weer duidelijk zichtbaar zijn.
Het restauratieproject
Het restauratieproject in de Tempel van Esna is een gezamenlijk initiatief van de Universiteit van Tübingen en het Egyptische Ministerie van Oudheden. Het doel van het onderzoek was met name om de originele kleuren weer zichtbaar te maken. De originele vertalingen van de hiërogliefen zijn afkomstig uit de jaren ’60 en ’70, en werden gepubliceerd door de Franse archeoloog Serge Sauneron. Door deze schoon te maken en opnieuw te bekijken, kunnen deze vertalingen worden bijgewerkt en komen hiërogliefen die voorheen niet zichtbaar waren aan het licht. De eerste werkzaamheden startten in december 2018. Meer dan de helft van de plafonds en 8 van de 18 zuilen zijn tot nu toe schoongemaakt door het team onder leiding van Ahmed Emam.
Schoonmaakwerkzaamheden
De archeologen voerden de meest recente restauraties uit in het midden van het plafond bij de ingang van de tempel, op een hoogte van 14 meter. Het schoonmaakproces onthulde een tekening van 46 gieren op een rij. Hierbij hebben 20 van deze gieren ook daadwerkelijk een gierenkop; de rest heeft een cobrakop. De gieren met gierenkop verbeelden de oudste Egyptische godin, Nekhbet, die Opper-Egypte (het zuidelijke deel van het Oude Egypte) symboliseert. De gieren met cobrakop zijn een verbeelding van de godin Wadjet, de tegenhanger van Nekhbet, die staat voor Neder-Egypte (het noordelijke deel van het Oude Egypte).
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De gieren met cobrakop en gierenkop
Egyptisch Ministerie van Toerisme en Oudheden / Ahmed Amin
‘Vaak zijn de kleurrijke reliëfs en inscripties in Egyptische tombes vervaagd of verdwenen door invloeden van buitenaf’, aldus professor Christian Leitz van de Universiteit van Tübingen. Door de dikke laag vuil die al millennia over de reliëfs in de Tempel van Esna ligt, zijn de inscripties in dit geval echter in goede staat bewaard gebleven.
Ook de westelijke muur van de tempel werd onderworpen aan restauratiewerkzaamheden. De archeologen stuitten hierbij op Griekse inscripties in rode inkt, afkomstig uit de Romeinse periode tijdens de heerschappij van keizer Domitianus (81-96 n.Chr.). Hierop staan de dag en de elfde maand van de Oudegyptische en Koptische kalenders. Waarschijnlijk werd de tempel op deze datum voltooid.
Chnoem
De Tempel van Esna is gewijd aan de Egyptische god van de vruchtbaarheid, genaamd Chnoem. De god werd in het oude Egypte aanbeden vanaf de eerste faraodynastie (ca. 2925-2775 v.Chr.) tot aan de eerste eeuwen n.Chr. Dat deze god al zo’n lange tijd werd aanbeden in Egypte, is te zien aan zijn verbeelding: hij werd afgebeeld met de kop van een ram met rechte horens. Dit dier is namelijk het oudste schapenras dat in Egypte werd getemd.
In Esna bestond er een belangrijk cultus rondom Chnoem. De god werd geassocieerd met water, en werd daarom ook in verband gebracht met de Nijl, waar Esna aan ligt.
De tempel van Esna vandaag de dag
Roland Unger, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Tempel van Esna
De Tempel van Esna is één van de belangrijkste nog overgebleven voorbeelden van Egyptische tempelarchitectuur uit de Grieks-Romeinse periode. De bouw van de tempel begon mogelijk al tijdens de periode van het Nieuwe Rijk (ca. 1150-1070 v.Chr.), maar dit eerste bouwwerk werd later vervangen door een nieuw exemplaar. De constructie van deze nieuwe tempel startte onder de heerschappij van farao Ptolemaeus VI Philometer (ca. 191-145 v.Chr.), maar er werden nog nieuwe decoraties toegevoegd tot het bewind van de Romeinse keizer Decius (249-251 n.Chr.).
De tempel ligt in een kuil van negen meter diep. Van het hele bouwwerk is slechts de imposante zuilenhal bewaard gebleven, waar nu de restauratiewerkzaamheden bezig zijn. Deze werd gebouwd door de Romeinen in Ptolemeïsche stijl. De volledige tempel zou mogelijk dezelfde grootte hebben gehad als de gigantische tempel van Edfu, die ook in de Ptolemeïsche Tijd (332-30 v.Chr.) werd gebouwd: deze heeft een hoogte van 36 meter, een breedte van 76 meter en een lengte van 79 meter.
Enkele van de schoongemaakte zuilen
Ahmed Emam, Egyptische Ministerie van Toerisme en Oudheden
In de tempel is de verwevenheid van Romeinse en Oudegyptische cultuur te zien. Zo zijn er beeltenissen van Romeinse keizers gekleed als farao’s, die offers brengen aan de lokale goden van Esna. De huidige restauratiewerkzaamheden kunnen volgens Leitz een nieuw inkijkje bieden in de samenhang tussen de verschillende reliëfs en inscripties, aangezien deze nu veel beter leesbaar zijn.
Bronnen: Universiteit van Tübingen, Phys, Heritage Daily, Egyptische Ministerie van Toerisme en Oudheden, Universiteit van Tübingen, Lonely Planet, Britannica
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
