De smerige pagina’s uit eeuwenoude boeken tonen de vrezen, wensen en eigenschappen van middeleeuwse Europeanen. Deze suggereren dat zij net zo egoïstisch en bang voor ziektes waren als de hedendaagse mens, zo blijkt uit recent onderzoek.

Kathryn Rudy, kunstgeschiedenisdocent aan de Universiteit van St. Andrews, analyseerde verscheidene Europese gebedsboeken uit de 15e en 16e eeuw om de leesgewoontes van mensen uit de middeleeuwen te reconstrueren.

Het boek blijkt een soort forensisch onderzoek te zijn voor de interesse van de mensen die leefden in die tijd. Al snel realiseerde Rudy zich, dat de donkerheid van de doorgebladerde bladzijden in verband staan met het gebruik ervan. De smerigste bladzijden zijn het vaakst gelezen, terwijl de relatief schone bladzijden werden vermeden.

Methode

Rudy gebruikte een densitometer om de donkerheid van de bladzijden te meten en daarmee te interpreteren hoe een lezer omging met het boek en welke secties het populairst waren en welke niet.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

“Hoewel het vaak moeilijk is om de gebruiken, rituelen en emotionele staat van mensen te achterhalen, laat deze nieuwe techniek ons een kijkje nemen door de ogen van de mensen uit het verleden,” aldus Rudy.

De densitometer piekte op het manuscript gewijd aan St. Sebastian, naar wie gebeden werd voor bescherming tegen de pest. Volgens Rudy toont dit aan dat de lezers erg bang waren voor de pest en hun gebeden regelmatig herhaalden om zich te beschermen tegen de ziekte. Ook bleek dat pagina’s met gebeden voor persoonlijke redding smeriger en beschadigder waren dan de pagina’s waar gebeden staan voor andermans redding.

Middeleeuwse gewoonten

“Religie was in de middeleeuwen nauw verbonden met de fysieke gezondheid, tijdsindeling en inter-persoonlijke relaties. Voordat de boekdrukkunst werd uitgevonden, bestelden mensen tienduizenden gebedsboeken, terwijl ze toen misschien zoveel kostten als een huis”, aldus Rudy.

Mensen koesterden de boeken en lazen de gebeden meerdere keren per dag op gezette tijden. Het lezen van de gebeden had vermoedelijk een neveneffect: de lezers vielen ervan in slaap. Uit Rudy’s onderzoek is gebleken dat alleen de eerste bladzijden van een gebed dat vroeg in de ochtend werd gelezen, smerig waren. Dit wekt de suggestie dat lezers het boek meerdere malen begonnen te lezen maar het niet afmaakten. “De meeste lezers vielen in slaap op hetzelfde punt,” volgens Rudy.

Bron: Discovery