Een enorme landkaart uit 1540 is na twee jaar restauratie weer voor publiek te bezichtigen. De kaart is waarschijnlijk gemaakt in opdracht van de Rekenkamer van Holland en is een bron van informatie over Nederland in de 16^de eeuw.

Reuzenkaart

Met zijn omvang van 3,75 m bij 1,90 m, kunnen we hier met recht spreken van een reuzenkaart. Deze landkaart is in 1540 vervaardigd door Cornelis Cornelisz Schilder. Op de kaart staat de Groote Waard, ook wel Zuid-Hollandse Waard genoemd, afgebeeld. Dit Hollandse gebied aan de grens met Brabant was een eeuw daarvoor getroffen door een van de zwaarste overstromingen uit de Nederlandse geschiedenis: de Sint-Elisabethvloed. Verder beeldt de kaart diverse andere gebieden in het zuiden van Holland af, zoals de Hoeksche Waard, IJsselmonde en de Alblasserwaard. Overigens gaat het hier niet om een erg nauwkeurige weergave van de streek, het gebied wordt veel groter afgebeeld dan dat het in werkelijkheid is.

Herontdekt

Het is niet bekend hoe de reuzenkaart in het bezit van het Regionaal Archief Dordrecht is gekomen. Gemeentearchivaris J.C. Overvoorde noemt het document al in zijn Catalogus van de prentverzameling der gemeente Dordrecht uit 1898. Daarna lijkt de kaart in de vergetelheid te zijn geraakt. Een aantal jaar geleden herontdekte journalist en schrijver Wim van Wijk de kaart toevallig. Het bleek als snel om een zeer oude vondst te gaan, en exemplaren van dergelijke grote zijn bovendien ook zeldzaam. Daarom besloot het archief in 2017 om de kaart te restaureren. De kaart werd schoongemaakt, gerepareerd, opnieuw gespannen en bijgeverfd. Nu hangt hij in de studiezaal van het Regionaal Archief Dordrecht.

Geschil om vis 

De kaart is in meerdere opzichten een bron van informatie, zo staan er namen van plaatsen op die vandaag de dag niet meer bestaan. Verder heeft de kaart mogelijk een rol gespeeld bij een onenigheid om visrechten in de Zuid-Hollandse Waard. Na de vloed van 1421 was een groot deel van het gebied onder water gelopen. Duidelijk afgebeeld zijn de zalmstreken, die met blokjeslijnen en de namen van eigenaren staan aangegeven. De Rekenkamer van Holland heeft de kaart dus mogelijk gebruikt als hulpmiddel bij geschillen over de visrechten in de ondergelopen Zuid-Hollandse Waard. Daarnaast kan de kaart gebruikt zijn voor het vastleggen van de aangroei van land na de vloed en om te bepalen wie precies de landeigenaren waren voordat het gebied onder water kwam te staan.

Benieuwd naar de kaart? Het regionaal Archief Dordrecht is dinsdag t/m vrijdag en elke eerste zaterdag van de maand van 11.00 tot 17.00 open.