Recent archeologisch onderzoek heeft uitgewezen dat prehistorische bewoners van het Canadese Quadra-eiland in Brits-Columbia in staat waren om venusschelpen op een duurzame manier te oogsten via zogenaamde "oestertuinen". Onderzoekers van de Canadese Simon Frazer University zijn tot deze conclusie gekomen door groeilijnen op de schelpen te bestuderen, waardoor wetenschappers konden zien dat de schelpdieren in de prehistorie niet of nauwelijks onder druk van natuurlijke vijanden stonden.

De bewoners van het Quadra-eiland oogstten hun venusschelpen via oestertuinen. Deze schelpentuinen bestonden uit een muurtje van stenen op het strand, waarachter een sedimentlaag wordt gevormd. Als gevolg hiervan bleef de zeebodem bij het strand langer ondiep, waardoor gunstige leefomstandigheden voor de oesters ontstonden. In deze geïsoleerde omgeving konden natuurlijke vijanden van de schaaldieren, zoals krabben en vissen, nauwelijks doordringen. Tegelijkertijd hadden de gecultiveerde venusschelpen toegang tot relatief grote hoeveelheden plankton en ander voedsel.

Dankzij deze gunstige omstandigheden konden de schelpdieren snel groeien. Experts geven aan dat dit opvallend is, aangezien bejaagde diersoorten normaal gesproken kleiner worden. Voor jagers is het immers aantrekkelijk om de grootste exemplaren - zoals het grootste hert of het meest omvangrijke konijn - als eerste af te schieten, waardoor alleen de kleinere dieren overblijven. In het geval van de Canadese venusschelpen heeft zo’n paar duizend jaar geleden echter het tegenovergestelde effect plaatsgevonden. 

Vindplaatsen van Venusschelpen

Het team van archeologen, dat onder leiding stond van Dana Lepofsky van de Canadese Simon Frazer University , baseerde zich tijdens het onderzoek op schelpen die afkomstig waren van alle uithoeken van het Quadra-eiland. Zo werden sommige exemplaren gevonden op het strand, terwijl andere venusschelpen werden aangetroffen in afvalbergen van opgegraven inheemse dorpen.

Einde bloeiperiode

De “bloeiperiode” van de Canadese venusschelpen kwam ten einde toen Europese kolonisten zich in Noord-Amerika vestigden. De traditie van het aanleggen van oestertuinen werd onder de Europeanen niet langer voortgezet. Dit had als gevolg dat de grootte van de schelpdieren in de eeuwen die volgde op de Europese kolonisering weer afnam. Om in de toekomst te waken over de gezondheid van de Noord-Amerikaanse schelpdierenbevolking, raden kenners aan andermaal te investeren in de aanleg van oestertuinen. Omdat sommige inheemse bewoners van de noordwestelijke Verenigde Staten hier reeds mee zijn begonnen, bestaat de kans dat toekomstige Noord-Amerikaanse venusschelpen andermaal een bloeiperiode zullen meemaken.

Bronnen:

• "Schelptuintje leidde tot grote oogsten in preshistorie". NRC.
• "11,500 y of human–clam relationships provide long-term context for intertidal management in the Salish Sea, British Columbia". PNAS
• "People and clams have a more complex history than you might think". Science.

Afbeelding:

• Archeoloog Dana Lepofsky deed onderzoek naar de prehistorische venusschelpen op het Canadese Quadra-eiland. Bron: Simon Fraser University - Communications & Marketing [CC BY 2.0].