Gevonden graf met zadel
Patrick wertmann
Oudste paardenzadel ooit na 2700 jaar ontdekt in Chinees graf
Het leren paardenzadel werd ontdekt in een graf van een vrouw in het noordwesten van China en dateert uit ergens tussen 700 v.Chr. en 400 v.Chr. Onderzoekers denken dat dit wel eens het oudste zadel ooit gevonden zou kunnen zijn. Niet alleen is het bijzonder dat een leren voorwerp al die eeuwen bewaard is gebleven, maar deze ontdekking biedt tevens nieuwe inzichten in de communicatie tussen verschillende beschavingen.
Op een begraafplaats in de Chinese regio Xinjiang werd het zadel ontdekt in een 2.700 jaar oud graf van een vrouw, in de woestijn van Yanghai. Het zadel was onder het achterste van de vrouw geplaatst, zo leek het net alsof ze op het zadel zat, aldus een verklaring van de onderzoekers, in het tijdschrift ScienceDirect.
Het komt zelden voor dat voorwerpen van organisch materiaal zolang bewaard blijven. Volgens Biomoleculair archeoloog Shevan Wilkin van de Universiteit van Zürich (zelf niet bij de opgraving betrokken) zijn er meestal maar weinig restanten over van materiaal zoals leer dat zo oud is. Waarschijnlijk is dit exemplaar zo goed bewaard gebleven door het enorm droge klimaat in het gebied, wat het natuurlijke afbraakproces heeft vertraagd. De goede staat van het Yanghai-zadel suggereert dat er in de buurt ook andere, mogelijk oudere zadels te vinden zijn die ook goed intact zijn gebleven.
Gevonden zadel
Patrick Wertmann
Vondst biedt nieuwe inkijk in geschiedenis
Volgens koolstofdatering, een methode waarmee de ouderdom van organisch materiaal wordt bepaald, is het ruiterzadel tussen 724 en 396 voor Christus gemaakt. Het zadel is gemaakt van twee ‘kussens’ van koeienhuid die gevuld zijn met een mengsel van stro en herten- en kamelenhaar.
Het zadel blijkt een bijzondere vondst omdat het een duidelijker beeld geeft van het begin van de geschiedenis van de zadelmakerij: "Dit plaatst het Yanghai-zadel aan het begin van de geschiedenis van het maken van zadels", aldus Patrick Wertmann, archeoloog aan de Universiteit van Zürich.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De zittende positie van de vrouw in het graf op het zadel suggereert dat ze een ruiter was. "Dit verandert echt onze ideeën over wie op paarden reed," zo verklaart Wilkin. Het zou erop kunnen wijzen dat vrouwen in die tijd ook deden aan paardrijden. Ook Birgit Bühler, archeoloog aan de Universiteit van Wenen, onderschrijft deze conclusie. Zij beweert dat de vondst een "sterk bewijs is dat vrouwen toen deelnamen aan de dagelijkse activiteiten van veehouders te paard.”
Subeixi-cultuur
Onderzoekers hebben het vermoeden dat de graven op de begraafplaats in Yanghai behoren tot de nomadische Subeixi-beschaving. De Subeixi was de eerste bekende beschaving in het dorre Turpan-bekken (wat nu West-China is), waarbij de inwoners zich ongeveer 3.000 jaar geleden in het gebied vestigden en uiteindelijk overgingen in een agrarische samenleving. De cultuur is vernoemd naar een kerkhof in de buurt van de moderne stad Subeixi, ongeveer 50 kilometer ten noordoosten van de begraafplaats in Yanghai.
De Subeixi-bevolking in het noordwesten van China bezat een rijk cultureel erfgoed dat draaide om paarden en paardrijden. Het team van archeologen vond een vergelijkbaar tweede zadel op een nabijgelegen Subeixi-kerkhof, waardoor ze vermoeden dat de graven in Yanghai ook tot de Subeixi-cultuur behoren. Beide zadels werden ongeveer tegelijkertijd gemaakt.
De Scythen
De ontdekte zadels blijken ouder dan de vorige ‘recordhouders’: de eerder ontdekte paardenzadels van de Scythen. De Scythen waren een beroemd/berucht en erg machtig ruitervolk dat tussen de 8e eeuw voor en de 4e eeuw na Christus een groot gebied controleerde ten noorden van de Zwarte en de Kaspische Zee, ongeveer van het huidige Roemenië over Oekraïne tot de steppen van het westen van Centraal-Azië.
De vroegste Sythische zadels zijn gevonden in het Altai-gebergte in Russisch Siberië en in het oosten van Kazachstan, en lijken te dateren uit de periode tussen de vijfde en de derde eeuw voor Christus. Dit wijst erop dat de ontdekte zadels van de Subeixi-cultuur weleens de oudste zadels kunnen zijn die tot nu toe zijn ontdekt.
Bijzonder hierbij is dat de Subeixi- beschaving vergelijkbare wapens, paardenuitrusting en kleding bezat als de Scythen. Volgens de onderzoekers hadden beide beschavingen mogelijk contact met elkaar in het Altai-gebergte (in het hedendaagse Siberië). Het verschil is dat de Scythen nomaden waren die rondtrokken om gebieden te veroveren, terwijl de ruiters van Subeixi waarschijnlijk plaatselijke herders waren die zich min of meer permanent hadden gevestigd in het Turpan-bekken.
Ontwikkeling van het paardenzadel
Archeologen denken dat de zadels afkomstig zijn van paarden die als kuddedieren gehouden werden. Dit gebruik gaat terug tot wereldwijd zo’n 6.000 jaar geleden, waarbij paarden in eerste instantie werden gebruikt voor het vlees en de melk. Het paardrijden zelf is vermoedelijk pas 1.000 jaar later begonnen.
De ontwikkeling van ‘echte’ zadels zoals we die vandaag de dag kennen begon "toen ruiters meer om comfort en veiligheid begonnen te geven, en ook om de gezondheid van de paarden. Zadels hielpen mensen om langere afstanden te rijden, wat leidde tot meer interactie tussen verschillende volkeren", aldus Wertmann.
Gevonden zadel
Een ander gevonden zadel van de Subeixi begraafplaats (Image credit: Wertmann et al, 2023 / Archaeological Research in Asia (CC BY-NC-ND 4.0))
De eerste ruiters gebruikten overigens alleen matten die met riemen aan de ruggen van paarden waren vastgemaakt. Archeologen weten daarom ook niet precies wanneer ‘echte’ zadels zijn uitgevonden, maar ze zijn waarschijnlijk ontwikkeld door ruiters in Centraal-Azië rond het midden van het eerste millennium voor Christus. Hierdoor behoort het Yanghai-zadel hoe dan ook tot de oudste zadels die ooit gevonden zijn.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
