Recentelijk genetisch onderzoek naar de resten van de beroemde ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus, heeft geleid tot opmerkelijke nieuwe inzichten. Uit de analyse blijkt dat Columbus, van wie altijd werd aangenomen dat hij uit het Italiaanse Genua kwam, mogelijk van Spaans-Joodse komaf was. Het resultaat van het onderzoek werd afgelopen zaterdagavond bekendgemaakt via een documentaire op de Spaanse publieke omroep.

Tekst: Thomas van Roijen

Doorbraak in langdurend onderzoek

Onderzoek naar de resten van Christoffel Columbus wordt al sinds 2003 uitgevoerd, en begon met het opgraven van botten uit de mogelijke tombe van de ontdekkingsreiziger in de kathedraal van Sevilla. Het onderzoeksproject werd door gebrek aan vorderingen stilgelegd, maar ruim twintig jaar later wijst een nieuwe DNA-analyse uit dat dit inderdaad de botten van Columbus zijn. Hierna is behalve zijn laatste rustplaats ook zijn herkomst verder onderzocht.

Volgens de betrokken forensisch medische expert José Antonio Lorente was er weinig DNA-materiaal van Columbus aanwezig, maar voldoende om te concluderen dat hij van Joodse komaf was. Hiermee is volgens de onderzoekers meteen uit te sluiten dat Columbus in 1451 is geboren in Genua. Daar was de Joodse gemeenschap namelijk al in de twaalfde eeuw verdreven. Joden mochten enkel voor een paar dagen verblijven in de stad om zaken te doen, maar niet om er te wonen. De nieuwe onthulling bevestigt het vermoeden dat historici eerder al hadden over de achtergrond van Columbus.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---

Was Columbus een Sefardische Jood?

Hoewel Lorente erkende dat hij de exacte geboorteplaats van Columbus niet kon vaststellen, suggereerde het DNA-onderzoek dat de ontdekkingsreiziger waarschijnlijk afkomstig was uit het westelijke Middellandse Zeegebied. Hiermee is het waarschijnlijk dat Columbus een Sefardische Jood was. Sefardische Joden vormden de Joodse gemeenschap op het Iberisch Schiereiland. De Joden in Spanje en Portugal werden in respectievelijk 1492 en 1497 gedwongen het land te verlaten of zich te bekeren tot het christendom. Als ze hier geen gehoor aan gaven, wachtte hen de doodstraf.

Als Columbus inderdaad een Sefardische Jood was, dan zou dat een opmerkelijke historische ironie zijn. Zijn sponsors – koning Ferdinand en koningin Isabella van Spanje – vaardigden op 31 maart 1492 namelijk het verdrijvingsedict van de Spaanse Joden uit. Op 12 oktober van dat jaar kwam Columbus namens de Spaanse kroon aan land op de Bahama’s.

500 jaar speculatie

Het onderzoek van Lorente lijkt een einde te maken aan vijfhonderd jaar van speculatie over de geboorteplaats en nationaliteit van Columbus. In de loop der eeuwen is gesuggereerd dat de beroemde ontdekkingsreiziger niet alleen uit Genua afkomstig zou kunnen zijn, maar ook Baskisch, Catalaans, Grieks, Portugees of zelfs Schots zou kunnen zijn geweest.

Tegengeluid

Er zijn ook wetenschappers die voorzichtiger reageren op de nieuwe bevindingen omtrent de herkomst van Columbus. Geneticus Antonio Alonso vertelde aan de Spaanse krant El País dat er geen concrete data werden gepresenteerd in de documentaire. “Helaas kunnen we vanuit wetenschappelijk oogpunt niet echt evalueren wat er in de documentaire werd getoond, omdat er geen gegevens van de analyse werden getoond,” aldus Alonso.

Expert in archeogenetica Rodrigo Barquera uitte eveneens zijn zorgen over de manier waarop de bevindingen werden gepresenteerd. Hij benadrukte dat wetenschappelijke ontdekkingen normaal gesproken via een wetenschappelijk tijdschrift worden gepubliceerd, zodat onafhankelijke beoordelaars de validiteit van het onderzoek kunnen bevestigen.

Volgens Lorente was de bekendmaking van de onderzoeksresultaten via een documentaire gerechtvaardigd, omdat het onderzoek nog niet volledig is afgerond. Zodra dat wel het geval is, wordt het complete onderzoek gepubliceerd.