Recent onderzoek heeft bevestigd dat bij een van onze vroegste voorvaderen de moeders hun kinderen tot een jaar na de geboorte borstvoeding gaven. Dit is het eerste directe bewijs van een moederlijke rol in deze mensachtige soort en verandert mogelijk bestaande ideeën over het ontstaan van moederschap.

Vroeg voorbeeld van moederschap

Onderzoek van twee Australische universiteiten, de Southern Cross University en de Monash University, werd 15 juni in Nature gepubliceerd. Het onderzoek focust zich op het dieet van de mensensoort Australopithecus africanus, door middel van het onderzoeken van tanden. Er werden onder meer ontdekkingen over moederschap bij de soort gedaan. Naast het feit dat moeders hun kinderen de eerste twaalf maanden borstvoeding gaven, leken ze dit ook op latere momenten nog te doen. De soort had te maken met onregelmatige voedseltekorten. Dit lijkt ervoor te hebben gezorgd dat moeders, wanneer nodig, het dieet van hun kinderen aanvulden met moedermelk. Dit gebeurt tegenwoordig trouwens nog steeds bij wilde orang-oetangs.

Wat betekent dit precies? Dokter Joannes-Boyau van de Monash University neemt aan dat de tijd dat een kind afhankelijk was van zijn of haar moeders melk ervoor zorgde dat er minder nakomelingen werden geproduceerd. Ook zou de band tussen moeder en kind invloed hebben gehad op de dynamieken binnen de groep, zo zou het toegang hebben (en behouden) tot een voedselbron een prioriteit zijn geweest. Een andere onderzoeker, Dokter Fiorenza, benadrukt dat deze ontdekking het eerste bewijs van een moederlijke rol binnen de soort is, het onderzoek draagt daarmee bij aan de geschiedenis van de jeugd en gezinsdynamiek.

De Australopithecus africanus

De tanden die bij deze studie zijn onderzocht zijn afkomstig van een soort genaamd de Australopithecus africanus. Deze soort leefde ongeveer twee tot drie miljoen jaar geleden in Zuid-Afrika. Deze soort had menselijke eigenschappen, maar vertoonde ook nog steeds sommige aapachtige trekken. Dit is de eerste keer dat de opvoeding van nakomelingen binnen de soort is onderzocht. Eerder onderzoek focuste zich al op Neanderthalers, de tanden gebruikt in dit onderzoek zijn echter meer dan tien keer zo oud.

Tanden als informatiebron

Onderzoekers gebruikten tanden die meer dan twee miljoen jaar oud zijn. Ze zijn afkomstig van twee fossielen van de Australopithecus africanus soort die gedateerd zijn tussen de 2.6 en 2.1 miljoen jaar geleden. Het is niet vreemd dat er voor dit onderzoek gebruik is gemaakt van tanden. Tanden groeien, net als bomen, laag voor laag. Door het bestuderen van deze lagen kunnen onderzoekers zien wat er precies gebeurde in een bepaalde periode in het leven van de eigenaar van de tand. Zo kon onderzocht worden wat er precies gegeten werd in de verschillende stadia van het leven van onze vroege voorouders.

Bronnen:

• Monash.edu: Maternal secrets of our earliest ancestors unlocked
• Nature.com: Elemental signatures of Australopithecus africanus teeth reveal seasonal dietary stress

Afbeelding:

• De schedel van ‘Mrs Ples’, de meest complete schedel van een Australopithecus africanus. Ditsong National Museum of Natural History [CC BY-SA 4.0], José Braga; Didier Descouens, via Wikimedia Commons