Tot nu toe werd altijd aangenomen dat heide sinds de Middeleeuwen deel uitmaakt van ons Nederlandse landschap. Nieuw onderzoek schijnt echter een heel ander licht op deze soort vegetatie. Zo’n 5000 jaar geleden dwaalden Nederlandse herders namelijk al met hun kudde over dit soort gronden.

Pollenonderzoek

Deze conclusie werd getrokken na een samenwerkend onderzoek van de biologe Marieke Doorenbosch en de Faculteit Archeologie in Leiden. Doorenbosch onderzocht stuifmeel van de hazelaar dat bewaard is gebleven in de vele grafheuvels die nog te vinden zijn in Nederland. Door pollenonderzoek was zij in staat de omgeving van de grafheuvels te reconstrueren en kon zij vaststellen welke bomen en planten er zo’n 5000 jaar geleden bloeiden.

Grafheuvels

Grafheuvels zijn de meest talrijke archeologische monumenten van Nederland. Ze geven ons vaak inzicht in de geschiedenis van het landschap . De oudste grafheuvels gaan terug tot 2900 v. Chr. en zijn vaak nog steeds zichtbaar als lage heuvels. Nu zijn er nog zo’n 3000 graven bekend in Nederland, maar vroeger moeten dit er veel meer geweest zijn. Ons land was toen bezaaid met de heuvels. Om onderzoek naar deze monumenten te doen, is speciale toestemming nodig. Doorenbosch kreeg dit en deed een spectaculaire vinding.  

Heidevelden al veel eerder in Nederland

Aan de hand van het gevonden stuifmeel moest Doorenbosch concluderen dat de grotere heidevelden in Nederland al veel eerder bestonden dan tot nu toe werd aangenomen. Haar resultaten lieten zien dat de meeste – zo niet alle – grafheuvelvelden in de hei lagen. Dit betekent automatisch dat de heidevelden niet in de Middeleeuwen ontstonden, maar al ver daarvoor. Daarnaast betekent dit ook dat er nu al zo’n 5000 jaar ‘heidemanagement’ plaatsvindt. Al in 2900 v. Chr. zwierven er op grote schaal herders, schapen en runderen rond op de Nederlandse heide. Het was al langer bekend dat heide al voor de Middeleeuwen bestond. Maar dat het op zo’n grote schaal was, is een nieuwe ontdekking.

Bronnen

www.vroegevogels.vara.nl

Afbeelding

Door Gouwenaar (Eigen werk) [Public domain], via Wikimedia Commons