De achterkant van de gevonden Endurance
Falklands Maritime Heritage Trust / National Geographic
Mijlpaal: wrak Endurance na 107 jaar eindelijk teruggevonden in Antarctica
Meer dan een eeuw nadat het schip van ontdekkingsreiziger Ernest Shackleton in 1915 voor de kust van Antarctica zonk en de bemanning op legendarische wijze aan de dood ontsnapte, is het wrak eindelijk teruggevonden. ‘Dit is een mijlpaal in de geschiedenis van het Poolgebied, aldus de leider van de expeditie.
De ongelooflijke tocht van Endurance en haar bemanning
De Britse Ernest Shackleton vertrok op 1 augustus 1914 met zijn bemanning vanuit Londen, ondanks de Eerste Wereldoorlog die in deze periode op het punt stond uit te breken in Europa. Het doel was namelijk om als eerste Antarctica te doorkruisen, en de Britten wilden andere ontdekkingsreizigers voor zijn. Na de lange reis richting het zuiden en een tussenstop van een maand ter voorbereiding, voer het schip op 7 december 1914 in het pakijs van Antarctica. Het pakijs zorgde voor veel problemen en onverwachte vertraging, maar de situatie verslechterde pas echt toen het schip op 18 januari 1915 vast kwam te zitten in het ijs. Tien maanden lang dobberde het schip mee met het ijs, en zat de bemanning vast. In oktober 1915 verlieten de expeditieleden uiteindelijk noodgedwongen het schip, omdat het vaartuig langzaam werd verpletterd door het ijs. Een maand later zonk de Endurance.
De route die Shackleton en (een deel van) zijn bemanning hebben afgelegd
Bourrichon, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Shackleton en zijn bemanning dobberden vervolgens nog vijf maanden in verschillende kampen naar het noorden, waar ze leefden van zeehondenvlees. Uiteindelijk kozen de mannen ervoor om hun kamp te verlaten, en met reddingsboten afkomstig van de Endurance bereikten ze in april 1916 het bergachtige en onbewoonde Elephanteiland. Shackleton maakte toen met vijf andere bemanningsleden een 1.300 km lange tocht in een reddingsboot genaamd James Caird naar het eiland Zuid-Georgia waar destijds een post voor walvisvaarders lag. De rest van de bemanning bleef achter op Elephanteiland. Shackleton wist uiteindelijk zijn bestemming te bereiken en kon daar om hulp seinen. Zo zorgde hij voor een reddingsploeg in september 1916 voor de overgebleven bemanning, die hen drie maanden nadat hij zelf Elephanteiland had verlaten kwam ophalen. Alle bemanningsleden overleefden de expeditie. Het is een van de meest bijzondere overlevingsverhalen van de twintigste eeuw. Hoewel de kapitein van de Endurance de locatie waar het schip was gezonken nauwkeurig had genoteerd, werd het wrak tot nu toe nooit gevonden.
De bemanning in een kamp op het ijs, met in de verte de vastgevroren Endurance
Bron: Underwood & Underwood, copyright claimant, Public domain, via Wikimedia Commons.
Shackleton en vijf andere bemanningsleden verlaten Elephanteiland op de reddingsboot James Caird
Probably Frank Hurley, the expedition's photographer, Public domain, via Wikimedia Commons.
Expeditie Endurance22
Begin februari 2022 ging een nieuwe expeditie, genaamd Endurance22, van start. Een maand na Shackeltons honderdste sterfdag (hij overleed in 1922) begonnen onderzoekers een nieuwe zoektocht naar het gezonken schip. Het onderzoek werd uitgevoerd door het Falklands Maritime Heritage Trust, onder leiding van dr. John Sears en Mensun Bound. Sears beschreef de expeditie zelf als ‘de meest uitdagende zoektocht naar een scheepswrak ter wereld’.
Het schip van de expeditie Endurance22
Falklands Maritime Heritage Trust en Nick Birtwistle
De vermeende locatie van het scheepswrak werd in 1915 vastgelegd door Frank Worsley, de kapitein van de Endurance. Deze informatie bleek cruciaal. Toen de onderzoekers namelijk in de regio onder het ijs op zoek gingen naar de Endurance met behulp van onderwater-drones, stuitten ze na twee weken op het wrak. Het lag op een diepte van 3.008 meter. Het wrak staat rechtop, vrij van de zeebodem en is vrijwel intact. ‘Het is veruit het beste houten scheepswrak dat ik ooit heb gezien’, aldus Bound. Dat het schip zo goed bewaard is gebleven, komt door het koude water en gebrek aan hout-etende zeeorganismen.
Hoe nu verder?
Het wrak wordt beschermd onder het Verdrag inzake Antarctica, wat betekent dat het wrak niet mag worden verplaatst of aangeraakt. Ook de wetenschappers doen voorlopig alleen onderzoek aan de hand van foto’s en video’s die op afstand van het wrak zijn gemaakt. Bound en Sears hopen dat het verhaal van Shackleton en de Endurance door deze ontdekking meer bekendheid zal krijgen onder een nieuwe generatie, en dat de moed en vastberadenheid van de expeditie uit 1915 veel mensen zal inspireren. Aan boord van de Endurance22-expeditie waren ook filmmakers van National Geographic, die een documentaire zullen uitbrengen over de vondst.
Bronnen: FMHT, Endurance22, CNN, New York Times
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
