In Pompeii zijn recentelijk enkele goed bewaard gebleven muurinscripties geanalyseerd. Deze krabbels blijken een antieke vorm van sociaal netwerken te zijn. De Romeinse bewoners van de stad gebruikten de muren van hun huizen vermoedelijk zoals wij gebruikmaken van social media.

De bekende Romeinse stad Pompeii werd in 79 na Christus door de uitbarsting van de vulkaan Vesuvius bedolven onder een dikke laag as. Deze aslaag heeft ervoor gezorgd dat de tijd als het ware heeft stilgestaan en de stad bijzonder goed geconserveerd is. Een recente analyse van enkele bewaard gebleven muurtekeningen heeft een deel van het sociale netwerk van de stad onthuld. Tot voor kort leek het erop dat politieke kandidaten willekeurige drukbezochte plekken uitzochten en daar hun advertenties lieten plaatsen. Uit het nieuwe onderzoek blijkt volgens de Finse archeologe Eeva-Maria Viitanen dat huizenbezitters waarschijnlijk zelf ook inspraak hadden over wie er op hun muren schreef.

Huizen van de rijken

Een logische uitkomst van het onderzoek is dat vooral druk bewandelde straten het meest geliefd waren voor politieke advertenties. Opvallend is dat nu bekend is geworden dat de muren van woonhuizen meer geliefd waren als advertentieruimte dan muren van openbare gelegenheden als cafés. Volgens onderzoekster Viitanen heeft het ermee te maken dat “hoewel cafés drukker bezocht waren, lang niet alle bezoekers konden lezen of het recht hadden om te stemmen”. Vooral de muren van huizen van rijke inwoners waren geliefd. Zo’n 40% van de onderzochte advertenties stonden geschreven op weelderige huizen, wat bijzonder is gezien het feit dat er drie keer zoveel bars, winkels en meer bescheiden woningen in Pompeii stonden. De gevels van de huizen werden vermoedelijk beheerd en onderhouden door de huiseigenaar zelf. Het idee dat ruimte op muren zomaar door iedereen kon worden volgeschreven, is erg onwaarschijnlijk.

Politieke boodschap

De politieke boodschappen die de aankomend politici op de muren lieten zetten waren overigens niet erg complex. Vaak bleef het beperkt tot hun eigen naam met een toevoeging als ‘een goed mens’ of ‘een openbaar ambt waardig’. Ook aanhangers van kandidaten droegen bij aan de ‘reclame’ op de muren van Pompeii. Het is overigens maar de vraag of de kandidaten altijd de moeite waard waren om voor te stemmen, aangezien sommige advertenties door ongure groepen als zakenrollers of dronkenmannen geplaatst zijn. Overigens hadden niet alle muurtekeningen in Pompeii een politieke lading. De inwoners van Pompeii waren zelf ook fanatieke kladderaars. Ze krasten hun tekst in de muren of gebruikten houtskool om literaire werken te citeren, een berekening te maken of als groet naar iedereen die voorbij kwam.

Volgens Viitanen moet er nog veel onderzoek gedaan worden om de sociale netwerken die de muurinscripties onthullen in kaart te brengen. “Tot nu toe hebben we slechts een tipje van de sluier gelicht, er zijn honderden teksten op honderden locaties, en het gaat nog veel tijd kosten ze allemaal na te gaan”.