Tekst: Rens van Maasakker

Een vergeten stad tussen zee en meer

Kom el-Nugus ligt op een rotsachtige heuvelrug tussen de Middellandse Zee en het Marioutmeer. Tot voor kort werd aangenomen dat dit gebied pas in de Hellenistische periode (vanaf 332 v.Chr.) werd bewoond. Archeologen van het Franse CNRS en de Egyptische autoriteiten onderzochten een Hellenistische nederzetting en necropool (een grote begraafplaats), maar ontdekten onverwacht sporen van een veel oudere stad, gebouwd in leemstenen.

De ontdekking betreft het vroegste bewijs van een Egyptische nederzetting ten noorden van het Marioutmeer. De stad lijkt rondom een geplaveide straat te zijn gebouwd, voorzien van een slim drainagesysteem om regenwater af te voeren en de lemen muren te beschermen. Zulke zorgvuldige stadsplanning duidt op een grootschalige en mogelijk militaire bezetting.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

Tempel en wijn voor het hof van Nefertiti

Onder de vondsten bevinden zich tempelresten uit de tijd van Ramses II, privékapellen van militairen én een bijzondere amfoor met een zegel van Merytaton, dochter van farao Achnaton en koningin Nefertiti. Volgens opgravingsleider Sylvain Dhennin suggereert dit dat de regio in de 18e dynastie al een koninklijk wijnproductiegebied was, mogelijk beschermd door militairen. Deze vondst wijst erop dat de nederzetting al in de tijd van Achnaton werd gesticht.

De ligging, tussen vruchtbare grond en de woestijn, maakt het aannemelijk dat Kom el-Nugus onderdeel was van een strategisch pioniersfront. De aanwezigheid van een tempel, vermoedelijk gebouwd door Ramses II, onderstreept het culturele en militaire belang van deze plek in het Nieuwe Rijk.

Een deel van de keermuur

S. Dhennin

Verder onderzoek

Hoewel er al veel is blootgelegd, weten de onderzoekers nog niet hoe groot de stad precies was, of hoe deze in het Oude Egypte werd genoemd. De aanwezigheid van koninklijke zegels, militaire kapellen en religieuze structuren roept vragen op over het doel van de nederzetting. Was dit een seizoensgarnizoen? Een administratief centrum? Of een economisch steunpunt voor wijnexport?

Het onderzoek gaat voorlopig door, met hoop op verdere inzichten in de Egyptische aanwezigheid aan de noordkust tijdens het Nieuwe Rijk. Wat begon als een zoektocht naar Hellenistische resten, groeide uit tot een van de spannendste ontdekkingen in de recente Egyptologie.