Na 72 jaar keert een zeldzaam kalkstenen reliëf terug naar het Egyptisch Museum in Berlijn, nadat een archeologisch museum in Michigan (VS) toestemming gaf voor de teruggave. Het reliëf werd tijdens de Tweede Wereldoorlog meegenomen door de Nederlands-Amerikaanse natuurkundige Samuel Goudsmit.

Samuel Goudsmit

Het Egyptisch reliëf was na de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) zoekgeraakt. De nazi-jager Samuel Goudsmit (1902-1978) nam het museumstuk mee tijdens een Amerikaanse inlichtingenmissie in Duitsland. Goudsmit was als wetenschapper hoofd van de ALSOS-missie en door de Amerikaanse regering naar Duitsland gestuurd om uit te zoeken hoe ver de Duitsers waren gevorderd met het ontwikkelen van een atoombom. Goudsmit was daarnaast een verzamelaar en kenner van Egyptische oudheden en zou daarom vaak het Egyptisch museum in Berlijn hebben bezocht.

Blauw reliëf

Het reliëf dat nu wordt teruggegeven aan het museum in Berlijn is met een blauwe glazuurlaag versierd. Het tablet is ongeveer 20 centimeter groot. Het staat niet onomstotelijk vast dat Samuel Goudsmit het reliëf heeft meegenomen, omdat hij dit niet vermeld in een van zijn boeken. Wel nam hij fragmenten van mummies mee uit museum, zoals te lezen is in de boeken over de geheime atoommissie ALSOS. Daarom is het toch waarschijnlijk dat hij ook dit reliëf heeft meegenomen.

Kelsey Museum in Ann Arbor

De Leidse egyptoloog Nico Staring kwam het reliëf tijdens een onderzoek naar Ptahmose van Memphis uit de dertiende eeuw voor Christus. Hij vond het reliëf in de collectie van het Kelsey museum in Ann Arbor, Michigan. Daar hebben ze een collectie van voorwerpen die Samuel Goudsmit door de jaren heen heeft verzameld. Het reliëf kwam overeen met foto’s uit het museum in Berlijn van voor de Tweede Wereldoorlog. Het Egyptisch museum had het voorwerp gekocht van de weduwe van een Britse egyptoloog in 1910. Na overleg tussen de musea vond het Kelsey Museum dat het reliëf terug moest naar het rechtmatige museum in Berlijn. Daar zal het nu worden tentoongesteld.

Bronnen:

Volkskrant.nl: Egyptisch reliëf

Wikipedia.org: Samuel Goudsmit

Afbeelding:

Commons.wikimedia.org: Egyptisch Museum