Bij de WIRONII herleeft de tijd der Friezen van omstreeks 300 – 600 n. Chr. Dat is een ruim tijdsbestek die een hoop vragen met zich meebrengt. Eén van die vragen is: wat voor kledij droegen de mensen van deze bevolkingsgroep in dit tijdperk?

Kledingsvondsten op andere plekken

Daarom zijn wij soms genoodzaakt om te kijken naar representatieve vondsten en bronnen van kleding op andere plekken uit dezelfde tijdsperiode. Het brengt ons als (re-enactment) Friezen uit 300 – 600 n. Chr. in beweging om vergelijkbare opties voor kleding in beschouwing te nemen. Daarnaast is het natuurlijk ook voor de ‘re-enacter’ wel zo leuk om zijn dagen terug in de geschiedenis rond te lopen met kleding i.p.v. een halfnaakt lichaam. Wat dat betreft hoeven we met de huidige kennis niet meer te voldoen aan de stereotypen van Julius Ceasar (J. Lendering & V.A.J. Bosman).

Levend museumstuk

Wij buigen ons over de cultuurwisseling met onze buren zoals Angelsaksen en Merovingische Franken. Er is bijvoorbeeld veel meer bekend over de Angelsaksiche kleding die gevonden is in Engeland (G.R. Owen-Crocker, 2004) en Merovingische kleding uit Noord-Frankrijk (D. MacPherson, 2013). Toch blijft de vraag of dit een gelijkenis kan hebben getoond met de Friese mode uit diezelfde periode.
Het is voor ons een interessante invalshoek die de experimentele archeologie juist een stukje interessanter maakt. Bovendien is het voor de geïnteresseerde bezoeker die ons ontmoet op evenementen en kampementen een leuk, extra ‘levend museumstuk’.

Rijke handelscultuur

Aan de ene kant kunnen we stellen dat er tussen deze bevolkingsgroepen kenmerkende culturele verschillen bestaan moeten hebben om hun identiteit ten opzichte van elkaar te benadrukken. Het lijkt niet vreemd dat uiterlijk vertoon daarin een rol kan hebben gespeeld. Dit kunnen we echter alleen stellen en niet onderbouwen. Sterker nog, er lijkt juist sprake te zijn van cultuurwisseling. Een rijke handelscultuur tussen Friezen, Franken en Angelsaksen heeft daarin een grote rol gespeeld. De verspreiding van typologie in aardewerk en sieraden onder deze volkeren lijkt dit te bewijzen. Zo ook de sterke ontwikkeling van handelssteden in het opkomende Friese Rijk droegen daaraan bij (RMO.nl).

Geen harde grenzen

Het is te simplistisch om te stellen dat de bevolkingsgroepen gebonden waren aan harde grenzen zoals tegenwoordig. Zeker in een tijd van onrust en beweging waarbij het Romeinse Rijk instortte, de Grote volksverhuizing begon en de Vroege Middeleeuwen zijn intrede deed, zal er ongetwijfeld veel vermenging zijn geweest onder de Germaanse bevolkingsgroepen. Voor ons genoeg reden om daar aandacht aan te besteden en de kledingkast wat aan te vullen.

Friese klofje

Zo zul je ons genietend aantreffen op onze historische dagen in het ‘Friese klofje’. Dat is vaak een simpele outfit, gebaseerd op algemene patronen. Om de cultuurwisseling onder de aandacht te brengen zal er voor de oplettende geschiedenisfanaat nog meer te zien zijn.
Een voorbeeld is de 6e-eeuwse vrouwenjas uit Kent (style IV). Een open jas met simpel model, gevonden in een vrouwelijk graf. De jas was dichtgemaakt met twee grote fibulae op de borst en werd over de riem gedragen (G.R. Owen-Crocker, 2004). Kenmerkend aan deze jas, is dat dit model bij de Merovingische Franken ook bekend moet zijn geweest (B. Effros, 2003). Het enige verschil lijkt de bevestiging van de fibulae te zijn op de positie van de jas. 

Voor ons als Friezen een taak om de bronnen hiervan te achterhalen en er een replica van te maken. Zodoende hebben wij onlangs deze jas nagemaakt, volledig genaaid met de hand. Onze levende geschiedenis zal er dan het praktisch nut van aantonen. Hij blijkt in ieder geval lekker warm te zijn!

Door Maarten den Hartigh

Bronnen":

Effros, B. (2003). Merovingian Mortuary Archaeology and the Making of the Early Middle Ages. University of California Press. London, England.
Hereberti, S.. The Arnegunde Project: Conjectural Merovingian Clothing of the 6th Century.
Lendering, J. & Bosman, V.A.J. (2010). De Rand van het Rijk. De Romeinen en de Lage Landen. Athenaeum-Polak & van Gennep, Amsterdam.
MacPherson, D. (2013). Merovingian Women’s Clothing of the 6th & 7th Centuries.
Owen-Crocker, G.R. (2004). Dress in Anglo-Saxon England. Boydell Press.
Region Canons over Dorestad. Geraadpleegd op 20-03-2015.
www.regiocanons.nl
Rijksmuseum van Oudheden: Archeologie van middeleeuws Nederland. Geraadpleegd op 20-03-2015.
www.rmo.nl/
Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie: Rondom de stad. Gemeentelijke archeologie in Medemblik. Geraadpleegd op 20-03-2015.
www.awn-archeologie.nl/
Sibbe WIRONII over het Thorsberg tuniek. Geraadpleegd op 20-03-2015.
www.wironii.nl/