Wat is archeologie zonder scherven? Onderzoek naar aardewerk is een geliefde bezigheid van archeologen. Dat is wel begrijpelijk, want veel aan scherven gevallen potten zijn tussen het nederzettingsafval in de bodem terechtgekomen. Het meeste van dat afval is in de loop van de tijd vergaan, zeker in de ondergrond van Wijk bij Duurstede waar de omstandigheden, waarbij veel resten bewaard blijven, ronduit beroerd zijn. Het is dan niet zo vreemd dat er vooral onvergankelijk aardewerk wordt aangetroffen.

Gebruiksaardewerk

Voor scherven ben je in Wijk bij Duurstede op de juiste plaats. Honderdduizenden zijn er uit de grond gekomen. Aan de hand daarvan zijn schattingen gemaakt van het totaal aantal potten in het opgegraven deel van Dorestad die variëren van 90.000 tot 450.000 stuks. Voor een belangrijk deel was dat gebruiksaardewerk van de bewoners van Dorestad dat ter plaatse gebruikt werd om uiteindelijk als scherven in de bodem te belanden – vooral kookpotten gingen niet erg lang mee. Heel veel potten werden verhandeld en naar andere afzetgebieden verscheept, waardoor ze geen sporen in Dorestad achter hebben gelaten. Deze potten zijn in de tellingen dan ook niet eens meegerekend!

Import

Er werden jaarlijks grote hoeveelheden potten geïmporteerd die voor het overgrote deel uit het Duitse Rijnland afkomstig waren. De belangrijkste productiecentra van dit draaischijfaardewerk lagen bij Badorf in het Vorgebirge en bij Maijen in de Eifel. Slechts een klein deel daarvan kan als transportverpakking worden beschouwd dat tijdens het verladen sneuvelde, zoals een verhoogde concentratie scherven in het havengebied van Dorestad doet vermoeden.

Spectaculair aantal scherven

Ook al zijn er vele tienduizenden scherven in Dorestad gevonden, een eenvoudige rekensom leert dat het met de omvang van de hoeveelheid aardewerk wel meevalt. De dichtheid van ruim twee scherven per opgegraven vierkante meter is niet buitengewoon. Desondanks is het totale aantal scherven in Dorestad ten opzichte van andere nederzettingen uit dezelfde periode spectaculair te noemen.

Intensieve handel

Het soort aardewerk zegt iets over sociale en economische aspecten van de vindplaats en is vaak te dateren. Op veel plaatsen is het zelfs de enige mogelijkheid om iets over de ouderdom van de opgegraven structuur te zeggen. Soms zegt de geografische verspreiding van aardewerk iets over culturele of etnische verbanden. Over Dorestad zegt het vooral wat over de intensieve handel met het Rijnland, het ‘industriële centrum’ van het Frankische Rijk. Dorestad en aardewerk, je kunt er bijna niet omheen.

Voor een overzicht van het aardewerk uit Dorestad zie: http://www.dorestadonthuld.nl/Aardewerk.html