Beeld uit een filmopname van de opgraving, 1939
Harold John Phillips, Public domain, via Wikimedia Commons.
Sutton Hoo: Angelsaksisch scheepsgraf van onschatbare waarde
Toen de rijke weduwe Edith Pretty aan Basil Brown, een amateurarcheoloog, in 1938 vroeg of hij eens een kijkje wilde nemen bij de aardheuvels op haar landgoed in Suffolk, had ze niet kunnen voorzien dat hier een van de grootste archeologische vondsten ooit zou worden gedaan. Brown vond in één van de grafheuvels, gelegen aan de oostkust van Groot-Brittannië, een vrijwel intact bootgraf met een enorme hoeveelheid kostbare, gouden grafgiften. Het graf stamt uit de vroege middeleeuwen (ca. 410-1066), maar er zijn nog veel vraagtekens omtrent de eigenaar van het graf.
In het voorjaar van 1938 begon Brown met opgravingen op het terrein van Pretty. Hij begon bij ‘grafheuvel 1’, en stuitte op ijzeren klinknagels. Hoe verder hij groef, hoe meer hij zich realiseerde dat hij een grote vondst in handen had. Daarop sloten steeds meer archeologen van het British Museum zich aan bij de opgravingen, en toen bleek dat het om een enorm belangrijke vondst ging namen zij het onderzoek over. Ze brachten een 1.400 jaar oud bootgraf aan het licht, dat honderden grafgiften bleek te bevatten. Hoewel het eikenhout van het schip helemaal was weggerot, vonden de archeologen duidelijke sporen van overblijfselen in de aarde.
Het bootgraf
Het graf dat werd opgegraven door Brown en de archeologen was een indrukwekkende 27 meter lang. In de buik van het schip bevond zich een grafkamer gevuld met 263 bijzondere artefacten. Zo vonden de archeologen luxe kommen, zilverwerk uit Constantinopel, textiel van hoge kwaliteit, gouden kledingaccessoires bezet met edelstenen uit Sri Lanka en natuurlijk de iconische helm. Het schip had al een lange weg afgelegd voordat het in de grafheuvel bij Sutton Hoo terechtkwam. Zo moet het bergopwaarts zijn gesleept vanaf de rivier Deben (die op ongeveer 1,5 kilometer van de grafheuvel ligt), waarna een grote geul werd gegraven. Vervolgens werden bomen omgehakt om de grafkamer van te maken, die daarna werd versierd. Ten slotte werd de grafheuvel opgericht.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Een kaart van Sutton Hoo, met de rivier Deben links van de archeologische vindplaats
Dr Steven Plunkett at English Wikipedia, Public domain, via Wikimedia Commons.
De bekende helm van Sutton Hoo
Paul Hudson from United Kingdom, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons.
Van wie was dit graf?
Het graf zou van iemand zijn geweest die was gestorven in het begin van de zevende eeuw, tijdens de Angelsaksische periode (410-1066). De kostbare grafgiften in het schip wezen er duidelijk op dat het graf toebehoorde aan iemand met een enorm hoge status, mogelijk zelfs van een koninklijke afkomst. Ook de moeite die het had gekost om het grafmonument te maken is hier een aanwijzing voor. Bootgraven kwamen namelijk amper voor in Angelsaksisch Engeland, en waren waarschijnlijk uitsluitend voorbehouden aan mensen uit een hoge sociale klasse. Veel mensen geloven daarom dat er een Angelsaksische koning werd begraven in Sutton Hoo.
Een gouden schoudergesp uit het schip
British Museum, CC BY-SA 2.5, via Wikimedia Commons.
Rædwald van East Anglia
De belangrijkste kandidaat voor het Sutton Hoo-graf, is Rædwald van East-Anglia, een Angelsaksische koning die regeerde tussen 599 en 624. East Anglia was één van de traditionele zeven Angelsaksische koninkrijken in Engeland, en ontstond rond 520 toen twee volken (‘North Folk’ en ‘South Folk’) zich samenvoegden. Onder Rædwalds bewind ontwikkelde East Anglia zich tot een van de machtigste koninkrijken van Groot-Brittannië.
Het koninkrijk East Anglia
Pleclown/Original:Jerome66, GFDL <http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html>, via Wikimedia Commons.
Hij is vooral bekend omdat hij tevens de eerste koning uit de regio was die in aanraking kwam met het christendom. Rædwald zou volgens de overlevering ook tot het christendom zijn bekeerd, maar de vondsten uit Sutton Hoo bevatten zoveel ‘heidense’ beelden dat het er sterk op lijkt dat zijn volgelingen hem niet zagen als een echte christen (ervan uitgaande dat dit zijn graf is). Aangezien Rædwald één van de machtigste leiders van zijn tijd was, zou het dus goed mogelijk zijn dat deze invloedrijke koning het kostbare graf in Sutton Hoo kreeg.
Een vermist lichaam
Helaas zullen wetenschappers waarschijnlijk nooit zeker weten aan wie het bootgraf Sutton Hoo daadwerkelijk toebehoorde. De menselijke resten in de grafkamer zijn in de loop der eeuwen namelijk compleet vergaan, vanwege de zure aarde eromheen. Tussen de schatten bleef enkel een gat in de vorm van een mens over. In eerste instantie leidde deze ontdekking tot speculatie over de vraag of het scheepsgraf in Sutton Hoo een cenotaaf kon zijn: een grafmonument van een overledene waarvan het lichaam elders begraven is. Na verschillende analyses werd echter fosfaat in de bodem aangetroffen, wat het bewijs was dat er zeker ooit een menselijk lichaam heeft gelegen.
Reconstructie van hoe het graf eruit zou hebben gezien
Gernot Keller www.gernot-keller.com, CC BY-SA 2.5, via Wikimedia Commons
Invloed van Sutton Hoo
De vondst van de grafboot bij Sutton Hoo is enorm belangrijk geweest voor historici en archeologen. Deze vindplaats bood namelijk een unieke inkijk in het leven in vroegmiddeleeuws Engeland (ca. 410-1066). Dit tijdperk werd aanvankelijk de Donkere Middeleeuwen genoemd, omdat lang werd gedacht dat kunst en cultuur na het vertrek van de Romeinen in de vijfde eeuw niet of nauwelijks van belang waren. De kunstvoorwerpen van Sutton Hoo laten zien dat hoe levendig ook dit tijdperk van de Britse geschiedenis was.
Bronnen: British Museum, Smithsonian magazine, The Archaeology of the East Anglian Conversion
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
