De Olympische Spelen kennen een lange geschiedenis, die ooit begon in Olympia in het oude Griekenland
Dronepicr, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons.
De Olympische Spelen in de archeologie
De internationale sporttraditie van de Olympische Spelen kent een lange geschiedenis, die ooit begon in Olympia in het oude Griekenland. Archeologen hebben op deze vindplaats verschillende bouwwerken ontdekt die een cruciale rol speelden tijdens de Olympische Spelen van de oudheid. Van het iconische stadion en de hippodroom tot de trainingsgebouwen zoals het gymnasium en de palestra, elke plek vertelt een uniek verhaal over de historische wortels van de Spelen.
De oorsprong van de Olympische Spelen
De precieze oorsprong van de Spelen is niet bekend. Wel zijn er verschillende mythische verhalen over het eeuwenoude sportevenement. Een daarvan vertelt over de held Herakles, die een hardloopwedstrijd won in Olympia en bepaalde dat deze elke vier jaar herhaald moest worden. Volgens een andere mythe werden de Spelen ingevoerd door de oppergod Zeus, nadat hij de Titaan Kronos had verslagen. Koning Iphitos van Elis zou ook aan de basis hebben gestaan. Hij raadpleegde het Orakel van Delphi om zijn onderdanen te beschermen tegen oorlog, waarop het orakel hem adviseerde om spelen ter verering van de goden te organiseren.
Volgens historici vonden de allereerste Olympische Spelen in 776 v.Chr. plaats in Olympia en werden ze elke vier jaar gehouden ter ere van de oppergod Zeus. Het evenement werd onafgebroken georganiseerd tot aan 393. n.Chr., toen de christelijke Romeinse keizer Theodosius I alle vormen van heidens geloof verbood. Hiermee kwamen ook de Olympische Spelen ten einde.
De allereerste Olympische Spelen vonden in 776 v.Chr. plaats in Olympia en werden elke vier jaar gehouden ter ere van de oppergod Zeus
Publiek domein, via Wikimedia Commons.
Het oude Olympische stadion
Het stadion van Olympia ontwikkelde zich in drie fasen. In de beginperiode bevond het stadion zich binnen het heilige gebied van de Altis. Dit was een heilig bosgebied met tempels en heiligdommen dat was gewijd aan Zeus en diende als het religieuze en ceremoniële hart van de Spelen. De verschillende wedstrijden werden langs de noordelijke rand van het Altis gehouden, met de finishlijn bij het altaar van Zeus. Dit benadrukte het religieuze belang van de spelen in die tijd.
In de vroege vijfde eeuw v.Chr. werd het stadion verplaatst naar een lagergelegen terras, en werden er wallen aangelegd voor toeschouwers. Tegen het einde van die eeuw werd het stadion opnieuw verplaatst, dit keer volledig buiten het Altis. Dit uiteindelijke stadion, dat vandaag de dag nog steeds is te zien, werd in de late vijfde eeuw voor Christus gebouwd. Het was 192,27 meter lang en had een rechthoekige baan bedekt met zand. Het stadion bood plaats aan 40.000 toeschouwers, eerst op aardewallen en later op zitplaatsen die door de Romeinen waren toegevoegd.
In de beginperiode bevond het stadion zich binnen het heilige gebied van de Altis
dronepicr, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De hippodroom
Ten zuiden van het Altis lag de hippodroom, waar wagenrennen werden gehouden. De hippodroom kende verschillende fases en bereikte zijn uiteindelijke vorm in de klassieke periode. De baan was elliptisch en 780 meter lang. Helaas zijn veel van de overblijfselen weggespoeld door overstromingen in de middeleeuwen en zijn ze nooit opgegraven.
Het gymnasium en de palestra
De plaatsen waar atleten trainden waren het gymnasium en de palestra. Het gymnasium, gebouwd in de tweede eeuw v.Chr., besloeg een gebied van 120 bij 220 meter. Hier trainden atleten voor hardlopen, speerwerpen en discuswerpen. De palestra, daterend uit de derde eeuw v.Chr., was 66 bij 66 meter en diende als trainingslocatie voor worstelen, boksen en springen. Het had een centrale oefenplaats omringd door kleedkamers en ruimtes voor lichaamsverzorging.
De Palestra uit de derde eeuw v.Chr.
Bgabel at wikivoyage, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons.
De prytaneion: het huis van de Olympische vlam
Een van de weinige gebouwen binnen het Altis dat verband hield met de spelen, was de Prytaneion. Dit gebouw, daterend uit de vijfde eeuw v.Chr., werd gebruikt om eregasten en Olympische winnaars te ontvangen. Daarnaast bevond zich in de Prytaneion de heilige haard met de eeuwige Olympische vlam, waardoor er geen toorts nodig was om de spelen te openen.
Het museum van Olympia
In het museum van Olympia worden vondsten tentoongesteld die verband houden met de Spelen. Deze vondsten vallen in twee categorieën: de overwinningen van de atleten en monumenten voor edele verliezers. Voorbeelden zijn een grote zandsteen met de inscriptie “Bibon, zoon van Pholos, wierp mij met één hand over zijn hoofd”, en stenen springgewichten geschonken door een Spartaanse winnaar. Ook staat er een grafsteen ter ere van Camillus van Alexandrië, een bokser die zijn leven verloor tijdens de Spelen. Dit getuigt van het gevaar en de eer die gepaard gingen met de oude Olympische Spelen.
