Het Angkor-gebied in het huidige Cambodja was in de 13e eeuw veel sterker verstedelijkt dan tot nu toe gedacht, en herbergde 700.000 tot 900.000 mensen. Dit is ontdekt door een onderzoeksteam onder leiding van Sarah Klassen. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in het blad Science Advances.

Tekst: Jan Joost Aten

Het Angkor-gebied in Cambodja staat bekend om Angkor Wat, een van de grootste monumentale tempelcomplexen ter wereld. Door diverse datasets met elkaar te combineren en gebruik te maken van nieuwe technieken, zoals LiDAR-mapping en machine learning-algoritmen, legde een onderzoeksgroep onder leiding van Sarah Klassen spectaculaire nieuwe feiten bloot over het gebied. ‘We beschikken nu over data die uitwijst dat in het gebied, op het hoogtepunt in de 13^e eeuw, 700.000 tot 900.000 mensen woonden. Diachronische kaarten (kaarten die de ontwikkeling van het gebied door de tijd heen tonen, red.) laten ook zien dat de mate van verstedelijking op de Middeleeuwse Khmer-site vrij uniek was in de wereld op dat moment’, vertelt Klassen. Het onderzoek werd verricht in nauwe samenwerking met de organisatie APSARA (Authority for the Protection of the Site and Management of the Region of Angkor).

Gigantisch stedelijk landschap

Het onderzoek toont aan dat Angkor Wat slechts één onderdeel was van een gigantisch stedelijk landschap. Het Angkor-gebied was een Middeleeuwse stad waar een groot aantal mensen woonde. Door deze bevindingen moeten we de regio in een totaal ander licht gaan bezien. Diachronische kaarten, die gemaakt werden met behulp van machine learning en sorteeralgoritmen, onthullen hoe de stedelijke gebieden in Angkor groter en dichtbevolkter werden. Klassen: ‘In de 9^e eeuw was er nog ruimte voor het verbouwen van rijst in zogeheten burger-ceremoniële centra. In de 12^e eeuw bestonden deze gebieden exclusief uit heuvels voor huizen en vijvertjes. Dit duidt erop dat er in deze gebieden sprake was van ambachten en gespecialiseerd werk.’

LiDAR-techniek bleek ‘essentieel’

De ontdekkingen konden worden gedaan dankzij het feit dat er voor het eerst datasets uit meerdere onderzoeksprojecten werden samengevoegd in één database. Het gebruik van LiDAR-kaarten (een 3D-kaart van grondpunten waarmee een digitale model van een terrein kan worden gemaakt) bleek essentieel te zijn. Hiermee kon de groep ongeveer 20.000 archeologische kenmerken identificeren die nog niet eerder in kaart waren gebracht.
In het Angkor-gebied leefden ongeveer 1000 tempelgemeenschappen die gebruik maakten van een centrale tempel. Machine learning hielp om – zoals Klassen het formuleert ‘alle beschikbare data uit de database te incorporeren’, waarna de gegevens konden worden gebruikt om de chronologische verbanden van de tempels te ontrafelen. Dit resultaat is van onschatbare waarde, aangezien tot nu toe slechts tien procent van alle in kaart gebrachte tempels konden worden gedateerd.

Vervolgvragen

De ontdekkingen vormen de basis voor veel vervolgvragen, zoals: hoe verliep de interactie tussen de stad en de omgeving? Zijn er patronen aan te wijzen in de manier waarop de stad groeide? En zijn er vergelijkingen te trekken met de manier waarop moderne steden groeien? Dankzij de nu beschikbare onderzoeksgegevens - vooral de informatie over het aantal mensen dat in het gebied leefde - is de weg vrij om deze thema’s te onderzoeken. Klassen hoopt dat te doen in toekomstige onderzoeksprojecten.

Bron: Universiteit Leiden