Archeologie Magazine 2 van 2022
Abonnees krijgen het komende nummer van Archeologie Magazine omstreeks 15 april 2022 in de brievenbus! Dit nummer ook thuis ontvangen? Neem dan vóór 1 april 23:59 u. een abonnement!
IK GEEF ARCHEOLOGIE MAGAZINE CADEAU
Vernielingen van werelderfgoed in Irak: een stand van zaken
Oorlog, plundering en vandalisme: het erfgoed van het oude Mesopotamië heeft sinds 2003 zwaar te lijden gehad. De situatie is echter niet hopeloos. Jona Lendering nam poolshoogte in Irak, het land van de Eufraat en Tigris. Zo zinkt aanvankelijk hem de moed in de schoenen als hij het mausoleum bezoekt van de profeet Jona, op een van de heuvels van Nineveh. Hoewel het terrein is opgeruimd en de restauratiewerkzaamheden vorderen, is goed te zien hoe grondig ISIS het heeft verwoest. Tegelijk is er ook goed nieuws: archeologen kunnen nu onder het mausoleum kijken, waar een Assyrisch paleis ligt.
Lübeck en Wismar, twee beroemde Hanzesteden
In de canon van de Nederlandse geschiedenis neemt de ‘Hanze’ plek 9 in beslag. Blijkbaar is deze losse, op gemeenschappelijke handelsbelangen gestoelde en internationale middeleeuwse stedenband van zodanig belang geweest dat de naam ervan, ‘Hanze’, zelfs synoniem is geworden voor de hele periode van de Late Middeleeuwen in ons land. Maar wat weten we eigenlijk van het ontstaan van deze organisatie? En welke sporen heeft de Hanze achtergelaten? We gingen op onderzoek uit in het noorden van Duitsland, de bakermat van de Hanze.
Het goud van de Lutine
La Lutine, Frans voor ‘de kwelgeest', heeft haar naam eer aangedaan: terwijl er op Terschelling en Vlieland grote armoede heersten, strandde tussen de beide eilanden dit schip - met aan boord duizenden kilo’s goud en zilver, die vervolgens in de golven verdwenen. Het schip had in de nacht van 9 op 10 oktober 1799 in een storm ten noorden van beide eilanden te dicht op de kust gevaren en sloeg alarm door zijn kanonnen te laten bulderen. Er kwam een reddingsactie op gang maar de redders moesten wachten tot de storm was gaan liggen. De Lutine zonk intussen en slechts een van de 270 opvarenden overleefde de ramp. De stranding van de legendarische Lutine is ongetwijfeld de bekendste in de geschiedenis van de Waddeneilanden. Al meer dan 200 jaar zijn goudzoekers in de ban van de mysterieuze goudschat, die voor een deel nog altijd op de zeebodem ligt.
Sporen van de Koude Oorlog: het NAVO-hoofdkwartier in de Cannerberg
Onder de Cannerberg ten zuiden van Maastricht bevinden zich een aantal mergelgroeven waar in vroeger tijden mergel werd gewonnen. In 1944 richtten de Duitsers hier een werkplaats in voor de montage van vliegende V-1-bommen. Wat de Duitse bezetters achterlieten kwam goed van pas toen de NAVO begin jaren vijftig tijdens de Koude Oorlog een veilig onderkomen zocht voor zijn oorlogs- en oefenhoofdkwartier. Dat kreeg in 1963 een permanente bezetting van Nederlandse, Belgische, Britse, Duitse en Amerikaanse militairen en werd een belangrijk communicatiecentrum van waaruit de luchtverdediging en de militaire luchtverkeersleiding werden gecoördineerd. De NAVO verliet de groeve in 1992 en wat er van zijn hoofdkwartier resteert zijn indrukwekkende ruïnes van een ondergrondse wereld met een gangenstelsel van 8 km, een vloeroppervlak van 67.500 m2 en 400 kantoren.
De turfvaart: lucratieve handel die de Gouden Eeuw mogelijk maakte
In de geschiedschrijving van Nederland als maritieme natie is de binnenvaart een ondergewaardeerd onderwerp. Toch is dit van wezenlijk belang als we willen begrijpen hoe de Gouden Eeuw tot stand kwam. We spraken hierover met archeoloog Wouter Waldus, die een nog zelden bestudeerd, maar essentieel onderdeel onderzocht van de Nederlandse binnenvaart tussen 1550 en 1700: de turfvaart. Hij is zelf beroepsduiker maar hoefde voor zijn onderzoek het water niet in: door de inpoldering van het IJsselmeer is een enorm wrakkenbestand op land bereikbaar geworden. In de polders van Flevoland zijn door de jaren heen maar liefst 450 wrakken gevonden. Nog eens een kleine 400 wrakken liggen nog in het IJssel- en Markermeermeer. Alleen al die aantallen geven een indicatie hoe belangrijk de Zuiderzee was als binnenlandse scheepvaartroute.
Abonnees krijgen het komende nummer van Archeologie Magazine omstreeks 15 april 2022 in de brievenbus! Dit nummer ook thuis ontvangen? Neem dan vóór 1 april 23:59 u. een abonnement!
