Luchtfoto van de Hellenistische stad
M. Lemke, PAP
Verloren Hellenistische stad ontdekt in Albanië?
Archeologen van de Universiteit van Warschau hebben in het noorden van Albanië de resten van twee grote stenen gebouwen gevonden, die mogelijk onderdeel van de verloren antieke stad Bassania zouden kunnen zijn. Bassania werd oorspronkelijk bewoond door de Illyriërs, maar de Romeinen namen de stad over na de Illyrische Oorlogen (229-168 v.Chr.).
De archeologen van de Universiteit van Warschau voerden in 2018 al voorbereidend onderzoek uit in de omgeving van Shkodër, een stad in het noorden van Albanië. Hierbij deden ze eerst geofysisch onderzoek, waaruit bleek dat er mogelijk massieve muren onder het oppervlak lagen begraven. De archeologen startten daarop met opgravingen, en vonden al direct enkele verdedigingsmuren van drie meter dik en twee bastions. Dit was volgens de onderzoekers een typisch Hellenistische verdedigingsstructuur. In mei 2022 zijn er nieuwe opgravingen gedaan, waaruit blijkt dat de gevonden nederzetting met een huidige omvang van twintig hectare drie keer zo groot was dan voorheen werd gedacht.
Stenen gebouwen
Tijdens de opgravingen legden de onderzoekers de resten van een stenen gebouw bloot, van twintig bij twaalf meter groot. Ernaast stond een huis van vergelijkbare grootte, en iets verder weg vonden de archeologen nog een kleiner bouwwerk van tien bij zeven meter. De structuren hadden bovendien stevige funderingen van 90 cm breed, en de daken waren bedekt met dakpannen op Griekse wijze. Uit analyses blijkt dat de structuren afkomstig zijn uit de Hellenistische periode (334-30 v.Chr.); ze stammen uit de late derde eeuw en de eerste helft van de tweede eeuw v.Chr. De onderzoekers vonden geen sporen van verwoesting of brand, wat er volgens hen op duidt dat de nederzetting werd verlaten; waarschijnlijk gebeurde dit aan het begin van de eerste eeuw n.Chr. Gedurende tweeduizend jaar keerde niemand terug, waarna de muren door natuurlijk erosie instortten en de stad in vergetelheid raakte.
Voorlopig kunnen de onderzoekers nog geen uitspraak doen over de functie van de gebouwen. De locatie hoog op een heuvel en de bouwwijze wijzen er volgens de wetenschappers wel op dat de constructies (of hun eigenaren) een hoge status moeten hebben gehad.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Eeuwenoude artefacten
Naast de stenen funderingen ontdekten de archeologen ook een aantal potscherven van keramische vaten en amforen, die hoofdzakelijk afkomstig waren uit Italië. Uit nader onderzoek bleek dat deze scherven afkomstig zijn uit de derde en tweede eeuw v.Chr. Ook vonden ze scherven van skyfoi, een type oud-Grieks aardewerk met twee handvaten om wijn uit te drinken. De skyfoi die hier gevonden werden, zijn echter erg klein van formaat. Dit soort ‘miniatuurvaatjes’ werden volgens de onderzoekers in de oudheid gebruikt als speelgoed of cadeaus. De functie die de kleine skyfoi op deze vindplaats hadden is vooralsnog onbekend, aldus Piotr Dyczek, directeur van het Centrum voor Zuidoost-Europese Oudheden van de Universiteit van Warschau.
Een van de stenen muren gevonden in 2018
M. Lemke, PAP
Illyrische koninkrijk
Op basis van de locatie vermoeden de archeologen dat de resten van de gebouwen wel eens onderdeel zouden kunnen zijn van de verloren stad Bassania. Deze Hellenistische stad maakte destijds onderdeel uit van de Illyrische koninkrijken. Het is onbekend waar de Illyriërs vandaan kwamen en hoelang ze al in het gebied verbleven, omdat ze zelf geen geschreven bronnen hebben achtergelaten. Alles wat we over hen weten is vooral afkomstig van enkele Griekse en Romeinse beschrijvingen.
De Illyrische koninkrijken waren al in de vijfde eeuw v.Chr. erg machtig, en ze zijn vooral bekend vanwege hun conflicten met het Macedonische koninkrijk. De koninkrijken hadden een gewelddadige reputatie, mede omdat ze aan piraterij deden. Door de vele plunderingen kwamen ze in contact met andere volken, en er was een sterke Hellenistische invloed zichtbaar in Illyrische stammen. Tijdens de Illyrische Oorlogen (229-168 v.Chr.) werden de koninkrijken veroverd door de Romeinen. Zij maakten van het gebied een Romeinse provincie genaamd Illyricum. De Romeinse geschiedschrijver Livius (45 v.Chr.-17 n.Chr.) beschreef Bassania in zijn verhalen over de Illyrische Oorlogen, maar de locatie was altijd onbekend.
De Romeinse provincie Illyricum
Immanuel Giel, Public domain, via Wikimedia Commons.
Bassania
De nederzetting Bassania zou volgens Livius tijdens de oorlogen een alliantie hebben gehad met de Romeinen. Dit zou verklaren waarom er geen sporen van verwoesting zijn gevonden; de Illyrische steden die zich tijdens de oorlogen tegen de Romeinen verzetten werden verwoest, zij die de Romeinen openlijk hadden gesteund werden gespaard.
Begin twintigste eeuw beweerde archeoloog Carl Patsch (1865-1945) dat de locatie van Bassania bij het dorp Pllanë lag, in de buurt van Lissus. De gigantische verdedigingsmuur die al in 2018 bij Shkodër werd gevonden zou volgens moderne archeologen echter beter passen bij Bassania dan de theorie van Patsch. De archeologen gaan daarom verder onderzoek doen om sluitend bewijs te vinden dat ze inderdaad de resten van Bassanië hebben gevonden.
Bronnen: PAP, Heritage Daily2)., Arkeo News, Ancient Pages, Wikipedia
M.S. Kos, ‘Illyria and Illyrians’, The Encyclopedia of Ancient History (2012).
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
