De Leidse professor Olaf Kaper denkt te weten hoe een 50.000 man groot Perzisch leger van koning Cambyses rond 524 voor Christus in de Egyptische woestijn kon verdwijnen. Dit mysterie beschreef Herodotus  in zijn De Historiën. Al sinds de negentiende eeuw zoeken archeologen naar dit fabelachtige leger.

Herodotus

De Griekse geschiedschrijver Herodotus beschreef hoe het Perzische leger van 50.000 man ten hoogte van Luxor de Egyptische woestijn in trok. Dit leger, gestuurd door de Perzische koning Cambyses (529-522 v.Chr.), was op weg de Egyptische hoofdstad Memphis in te nemen. Vanuit daar kon Carthago (in het huidige Tunesië) worden veroverd. De troepen keerden echter niet terug en Herodotus concludeerde dat het leger was opgeslokt door een zandstorm. Al sinds de 19de eeuw zoeken archeologen en amateurs naar het leger. Ze hopen de complete krijgsmacht met uitrusting te vinden.

Olaf Kaper

Egyptoloog Olaf Kaper gelooft echter niet in het verhaal van de zandstorm. Uit onderzoeken blijkt dat je niet kunt overlijden door een zandstorm en een heel leger zeker niet. Volgens Kaper was het Perzische leger niet op doortocht door de woestijn, maar op zoek naar de oase Dachla. Hier was de Egyptische rebellenleider Petoebastis III gelegerd. Het Perzische Rijk had net Egypte veroverd en had moeite met het neerslaan van opstanden in het land. Het Perzische leger zou bij de oase verslagen zijn door Petoebastis, waarna de rebellenleider zich in de hoofdstad Memphis tot farao liet kronen.
Volgens Kaper is het verhaal van de zandstorm bedacht door de Perzische koning Darius I, de opvolger van Cambyses. De pijnlijke nederlaag tegen Egypte werd zo weggepoetst in de Perzische geschiedenis. Herodotus schreef pas 75 jaar na dato de gebeurtenissen op over het Perzische leger.

Cambyses

Volgens Herodotus was Cambyses een krankzinnige koning. Hij liet politieke tegenstanders, vrienden en zelfs familieleden ombrengen. Ook doodde hij volgens de verhalen een heilige Apis-stier. Dit was in die tijd een grote heiligschennis. Zijn bewind duurde daardoor ook niet lang; hij was koning van 529 tot 522 v.Chr. van het Perzische Rijk. Over Cambyses is verder niet veel bekend. De meeste kennis hebben we van de geschiedschrijver Herodotus, die in zijn verhalen niet mild is over de koning.

Tempelblokken ontcijferd

Olaf Kaper ontdekte bij toeval het verhaal van Petoebastis. In samenwerking met de New York University en de Universiteit van Lecce deed Kaper onderzoek bij de oase Dachla. Begin dit jaar ontcijferde hij oude tempelblokken, waarop verhalen stonden over Petoebastis III. Hierdoor kon de link worden gelegd met de aanval op het Perzische leger. Kaper ontdekte ook de reden waarom in de zuidelijke oases opeens veel tempels werden gebouwd door koning Darius. Dit voorkwam latere opstanden en integreerde de zuidelijke delen bij de rest van Egypte. Darius breidde de infrastructuur uit en legde irrigatiesystemen aan. Mensen hadden daarom minder de neiging om in opstand te komen. Ook hierdoor is het verhaal van de nederlaag van Cambyses in de doofpot gedaan.

Bronnen:

Nieuws.leidenuniv.nl: Leidse egyptoloog mysterie
Scientias.nl: 50.000 perzisch leger
Nemokennislink.nl: Zandstorm Perzen

Afbeelding:

Commons.wikimedia.org: Dakhla oasis