Historici zijn het er niet over eens: kwamen  de Napoleontische soldaten die naar Rusland trokken om door de kou óf van de honger? Een nieuw archeologisch onderzoek lijkt in het voordeel te spreken van dat laatste.

Veldtocht naar Rusland

In juni 1812 trok het machtige leger van Napoleon naar Moskou om de Russische tsaar Alexander Iaf te zetten. De Russen hadden hun bondgenootschap met Frankrijk verbroken en Napoleon besloot aan te vallen. Nadat hij Moskou had ingenomen dacht hij Rusland veroverd te hebben, maar dat bleek niet het geval te zijn. Het Grande Armée kon niet overwinteren in het uitgebrande Moskou en was gedwongen terug te kregen naar Frankrijk.

Onderzoek door studenten

De antropologiestudenten Serenela Pelier en Sammantha Holder (onder leiding van bioarcheologeToshaDupras) deden onderzoek naar een massagraf van Napoleontische soldaten in Vilnius (Letland). Pellieronderzocht de zuurstofisotopen voor haar onderzoek naar de herkomst van de overblijfselen, Holderonderzocht koolstof- en stikstofisotopen voor haar onderzoek naar het eetpatroon en de doodsoorzaak van de soldaten.

Herkomst overblijfselen

Pelier nam monsters van de dijbenen van acht mannen en één vrouw. Door de zuurstofisotopen in een menselijk bot te meten, is het mogelijk te achterhalen waar de persoon vandaag komt. Pelier kwam tot de conclusie dat geen van de overblijfselen uit Vilnius afkomst was. Drie gesneuvelde soldaten kwamen uit het Iberisch schiereiland, één zou hebben deelgenomen aan de Afrika campagne, maar de meesten kwamen uit Centraal- en West-Europa. De vrouw kwam uit Zuid-Frankrijk.

Eetpatroon van de soldaten

Holder onderzocht net als Pelier de dijbenen van de overblijfselen. Ze nam monsters van 73 mannen en drie vrouwen. Door de koolstofwaarden te meten kwam Holder kwam achter het eetpatroon van de soldaten. Ze kwam tot de conclusie dat ze vooral tarwe en gierst aten, volgens haareen weinig verrassend resultaat.

Doodsoorzaak van de soldaten

Het onderzoek van de stikstofwaarden liet zien dat meer dan 24 personen een hoge stikstofwaarde hadden. Volgens Holdertoont dit aan dat de soldaten van Napoleon geen goede gezondheid hadden. Hoge stikstofwaarden komen vaak voor bij mensen met anorexia, langdurige ochtendmisselijkheid, een tekort aan vitamine D en uithongering.

Ook is het mogelijk dat de soldaten hoge stikstofwaarden kregen, omdat ze ‘marinevoedsel’ zoals vis aten. Dit is echter uitgesloten omdat de koolstofmeeting aantoonde dat ze voornamelijk graanproducten aten.

Volgens Holder is de stikstofverhoging waarschijnlijk het resultaat van langdurige voedselstress. Gezien de verhalen dat de soldaten vanwege de honger zelfs hun eigen paarden opaten is het logisch te veronderstellen dat ze voornamelijk stierven aan verhongering. Deze ontdekking van Holder gaat in tegen de opvatting van sommige historici dat de kou de voornaamste doodsoorzaak was van de Napoleontische soldaten.

Bronnen

• Forbes.com, 'Skeletons of napoleons soldiers found'.         
• Rebrn.com, 'Skeletons of napoleons soldiers discoverd in mass grave'.          
• Ibtimes.co.uk, 'Napoleans army died starvation'.       

Afbeelding

• Adolph Northen, 'Napoleon trekt terug' (Public Domain).