Thomas van Roijen
Onderzoek heeft uitgewezen dat meer dan vierhonderd grotgravures in een Franse grot meer dan 57.000 jaar oud zijn en gemaakt zijn door Neanderthalers. Dit is zo’n 10.000 jaar eerder dan de aankomst van Homo sapiens in Europa, wat het de oudste grot-gravures maakt die ooit door mensachtigen zijn achtergelaten in Europa. Alhoewel het niet zeker is of de grotmarkeringen in het Loire-dal een symbolische functie hadden, laat de vondst wederom zien dat Neanderthalers een hoop eigenschappen met ons deelden.

La Roche-Cotard

De ingang van de grot, genaamd La Roche-Cotard, werd in 1846 ontdekt tijdens het delven van grondstoffen voor een spoorlijn. In 1912 was La Roche-Cotard grotendeels ontdaan van sediment en sindsdien hebben archeologen er meerdere prehistorische vondsten gedaan. Aanvankelijk werden er stenen voorwerpen gevonden uit het Moustérien (±160.000 – 40.000 jaar geleden). Dit was een techniek waarbij stenen werden bewerkt tot scherpe gereedschappen zoals vuistbijlen en priemen. De Moustérien-techniek werd voornamelijk gebruikt door de Neanderthalers en wordt gekenmerkt door zijn scherpe punten. De Franse grot staat vooral bekend om het in 1975 gevonden Masker van La Roche-Cotard, dat zo’n 75.000 jaar oud is. Dit stenen ‘masker’, dat door Neanderthalers zou zijn gemaakt, veroorzaakte een archeologische discussie over het artistieke en symbolische vermogen van de Neanderthaler. Ook de recente vondst in de grot biedt stof tot nadenken op dit gebied.

Voorbeelden van de ontdekte gravures.

Jean-Claude Marquet, CC-BY 4.0.

Normaalgesproken worden er weinig vondsten gedaan van creatieve uitspattingen van Neanderthalers, wat de nieuwe ontdekking in La Roche-Cotard des te bijzonder maakt. Met het oog op de vorm en de indeling van de meer dan vierhonderd markeringen, concluderen de onderzoekers dat ze duidelijk met opzet zijn aangebracht. De gravures bestaan uit lijnen die met de vinger zijn getekend op zacht sediment, stippen en lijnen die met voorwerpen gemaakt zijn. 

Ontegenzeggelijk gemaakt door Neanderthalers

Volgens de archeologen staat het buiten kijf dat de gravures afkomstig zijn van Neanderthalers. Afgezien van de Moustérien-objecten en het Masker van La Roche-Cotard die hier aanwijzingen voor geven, biedt ook het sediment inzicht in de Neanderthaleroorsprong van de gravures. De delen van de grot met de markeringen werden 57.000 jaar geleden namelijk afgesloten door sediment. Het kan dus niet anders dan dat de markeringen voor die tijd zijn aangebracht. Toen waren Neanderthalers de enige mensachtigen die in West-Europa voorkwamen.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

Het is overigens niet de eerste grotversiering van Neanderthalers die veel stof deed opwaaien. De oudste grotschilderingen ter wereld, gevonden in een Spaanse grot, gaan namelijk meer dan 64.000 jaar terug. Dat is ruim 20.000 jaar eerder dan de eerste grotschilderingen van de hand van Homo sapiens.  Alhoewel de symbolische betekenis achter deze schilderingen en de recentelijk gevonden gravures nog onbekend is, mag er gezegd worden dat Neanderthalers meer overeenkomsten dan verschillen hadden met de moderne mens. Meer onderzoek wijst hopelijk uit of de grotgravures een bepaalde betekenis hadden en, zo ja, wat ze precies betekenden. Al met al laat de vondst in La Roche-Cotard maar weer eens zien hoe ver het onbeschaafde en primitieve beeld van de Neanderthaler afstaat van de realiteit.