Het gegraveerde houten object met de runen
Linda Åsheim
Bijzondere runenvondsten in Oslo
Archeologen hebben in Oslo voor de derde keer in anderhalve maand een object gevonden waar runen in gegraveerd staan. Deze keer stuitten ze op een ruw gesneden stuk hout, waarin acht runen gekerfd waren. Waarschijnlijk is de vondst afkomstig uit de dertiende eeuw, en kan het ons meer informatie geven over middeleeuwse handelspraktijken in het gebied rondom Oslo.
Het object
De vondst werd gedaan door archeologen van het Norsk Institutt for Kulturminneforskning (NIKU), die bezig waren met een project rondom de Noorse hoofdstad Oslo. Hier wordt namelijk een hogesnelheidsspoorlijn aangelegd, en archeologen doen onderzoek in het blootgelegde gebied. De vondst komt waarschijnlijk uit de periode rond het jaar 1200, gezien de andere voorwerpen die in dezelfde laag afval werden ontdekt. Het stuk hout is 11.4 cm lang, met een smal midden en bredere uiteindes. Aan één platte zijde zijn acht runen gesneden die de vorm van het object volgen, wat erop wijst dat de runen werden gekerfd nadat het object al was uitgesneden.
Betekenis van de runen
Na de vondst ontcijferde Kristel Zilmer, professor runologie aan de Universiteit van Oslo, de runen. Zij concludeert dat de tekens een inscriptie zijn van de eigenaar. Er staat “asbin á mik” in het stuk hout gekerfd, aldus Zilmer. “Asbin” staat waarschijnlijk voor “Asbjørn”, een veelgebruikte Noorse naam in de middeleeuwen. “Á mik” betekent “bezit mij”. De volledige inscriptie is dus: “Asbjørn bezit mij”. ‘Eigenaarsinscripties zijn een veelvoorkomend type middeleeuwse inscripties’, vertelt Zilmer in het persbericht van het NIKU. ‘De teksten bevatten persoonsnamen, alleen of samen met het werkwoord “eigenaar”. Soms wordt ook vermeld wat de persoon bezit.’
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Zelner tijdens het ontcijferen van de runen
Jorid Martinsen, NIKU
De vorm van het hout wijst erop dat het object werd gebruikt als label. Asbjørn was waarschijnlijk vooral eigenaar van een voorwerp waar het label aan werd vastgemaakt. In dit geval is helaas niet aan de context af te leiden welk voorwerp dit is geweest.
Handel in Oslo
Het is bijzonder dat dit label juist in Oslo is gevonden. Eerder werden namelijk meer dan honderd van dit soort labels gevonden in Bergen, aan de westkust van Noorwegen, en in Trondheim, in het noorden. Beide steden liggen niet in de buurt van het zuidoostelijke Oslo, waar tot nu toe weinig vergelijkbare vondsten zijn gedaan. Dit roept dan ook vragen op over hoe het label in Oslo terecht is gekomen. De vondst kan meer duidelijk maken over de handelspraktijken in de regio van Oslo, want door de nabije haven is het aannemelijk dat hier veel handel plaatsvond. Wellicht gooide Asbjørn het label weg toen hij het voorwerp waar het aan vast zat verkocht? In dat geval gooide hij het niet ver van de plaats van verkoop weg. Volgens archeologen is het dan ook mogelijk dat Asbjørn een handelaar was, die werkte in de buurt van de haven.
Eerdere vondsten
Dit label is niet de eerste bijzondere vondst die de afgelopen maanden door de archeologen van het NIKU werd gedaan. Zo werden eerder deze maand nog twee objecten met runen gevonden: een houten stok en een stuk bot. Ook deze vondsten bieden een inkijkje in het leven van middeleeuwse Noren.
In december werd in dezelfde laag afval bovendien een uitgesneden figuur met een kroon gevonden. De holle binnenkant wijst erop dat dit figuur een koker om een mes in te bewaren was, gemaakt van botten of een gewei. De afgebeelde persoon houdt een valk vast, wat erop wijst dat het om iemand uit de elite gaat; valken waren namelijk enorm kostbaar in de 13e eeuw. Het feit dat de figuur een kroon draagt, ondersteunt deze theorie nog verder. Onderzoekers speculeren dat de koker toebehoorde aan koning Haakon Håkonsson van Noorwegen (die regeerde van 1217 tot 1263). Hij staat erom bekend dat hij een liefhebber was van de valkenjacht. Toch weten de archeologen dit niet zeker; de figuur zou net zo goed een vrouw kunnen voorstellen, die in de middeleeuwen ook aan valkerij deden.
Het eerder gevonden figuur in de archeologische vindplaats rondom Oslo
Ann-Ingeborg Floa Grindhaug en Jani Causevic
De opgravingen bij Oslo gaan nog door tot eind maart, daarna wordt de spoorlijn aangelegd. De onderzoekers hopen nog meer bijzondere vondsten te doen. Het zegt in ieder geval al veel dat er in anderhalve maand al drie runenvondsten zijn gedaan. ‘Het laat in ieder geval zien dat er nog ongelezen berichten verborgen zijn op het terrein’, aldus Zilmer.
Bron: NIKU
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
