In het westen van Georgië heeft een team van archeologen een bijzondere ontdekking gedaan die een inkijkje geeft in de oorlogen tussen de Joden en de Romeinen. Nabij de Zwarte Zee zijn namelijk munten uit de 1e eeuw n.Chr. gevonden die door Joodse rebellen zijn geslagen tijdens de eerste Joodse Opstand. Waarschijnlijk zijn de geldstukken door Romeinse soldaten meegenomen naar een militair kamp in Georgië.

De munten zijn afkomstig uit de eerste eeuw N.Chr. Toentertijd maakte dit deel van het westen van Georgië, nabij de Zwarte Zee, deel uit van de regio Colchis. Uit onderzoek bleek dat sommige munten naar de locatie waren gebracht door Legio X Fretensis, een militaire eenheid die deelnam aan de strijd tegen Joodse rebellen tijdens de eerste Joodse opstand.

Colchis

Colchis was een landstreek in het westen van Georgië en een belangrijk centrum van handel en cultuur in de oudheid. Het was in de Griekse mythologie ook de locatie van de legendarische zoektocht naar het Gulden Vlies.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---

Het gebied stond onder controle van de Romeinen tussen de 1e eeuw voor Christus en de 7e eeuw na Christus. De mate van controle varieerde hierbij in de loop der tijd en wat ook gold voor het nabijgelegen koninkrijk Iberia in de Kaukasus.

In het gebied van wat nu West-Georgië is, lag toentertijd het koninkrijk Colchis dat in die jaren onder controle was gekomen van het koninkrijk Pontus (een vijand van Rome). Als resultaat van de campagnes van de Romeinse veldheren Pompeius en Lucullus in 65 v.Chr., werd het koninkrijk Pontus volledig verwoest door de Romeinen en werd het hele grondgebied, inclusief Colchis, als provincie opgenomen in het Romeinse rijk.

 

Legio X Frentensis

Legio X Frentensis was een Romeins legioen dat in 40 v.Chr. werd opgericht door Octavianus (62 v.Chr.-14 n.Chr.), later bekend als keizer Augustus. Het was gestationeerd in Jeruzalem tijdens de 1e eeuw na Christus. Het legioen werd beroemd vanwege hun rol in het Beleg van Jeruzalem in 70 n.Chr. Dit was tijdens de Joodse Oorlog, ook wel de ‘Joodse Opstand’ genoemd, die in het jaar 66 uitbrak. Sinds 6 n.C. bezetten de Romeinen Judea (de benaming voor het vroegere gebied waar nu Israël en Palestina liggen). Hierbij namen de spanningen tussen de joden en hun bezetters steeds verder toe, totdat in 66  de vlam in de pan sloeg. De opstand begon in grote delen van Judea, en al gauw was deze overgeslagen naar Jeruzalem, waar het Romeinse garnizoen werd overmeesterd. Keizer Nero liet dit niet aan zich voorbij gaan, en stuurde generaal Vaspisianus met 60.000 legioensoldaten naar Jeruzalem. Jeruzalem, en de Joodse tempel werden na een beleg veroverd en verwoest. Deze verwoesting wordt onder andere door Joodse mensen herdacht op Tisja Beav.

Volgens de archeologen is het onwaarschijnlijk dat de soldaten die in de Joodse Opstand vochten ook deze munt hier hebben achtergelaten. Waarschijnlijk bleven deze munten lange tijd in het legioen circuleren, ook toen nieuwe soldaten zich bij de eenheid aansloten.

Het legioen zou de munten rond 115 n. Chr. naar de vindplaats in Georgië hebben gebracht. In 114 n.Chr. leidde keizer Trajanus (53-117 n.Chr.) een invasie tegen de Parthen, een rijk in het huidige Iran en Irak. De Romeinen veroverden de hoofdstad Ctesiphon. Trajanus’ veroveringen brachten hem tot aan de oevers van de Perzische Golf. Maar de Romeinen waren niet in staat om hun veroveringen te behouden en moesten zich uiteindelijk terugtrekken. Historische gegevens en archeologische overblijfselen geven aan dat Legio X Fretensis destijds bij deze invasie werd ingezet en tijd doorbracht in Colchis. De locatie was "een goede logistieke basis voor militaire operaties in de regio", vertelt archeoloog en muntexpert Piotr Jaworski aan Live Science.

Gevonden munten

Een groot deel van de munten die nu onderzocht worden werden al tussen 2014 en 2022 ontdekt door een Pools-Georgisch team in het fort van Apsaros, zo liet Jaworski aan Live Science weten. De onderzoekers ontdekten dat enkele van de munten daadwerkelijk waren geslagen door Joodse rebellen en dat de Romeinen de valuta bleven gebruiken. Tijdens de opstand sloegen de Joodse rebellen hun eigen munten die waren gegraveerd met een verscheidenheid aan afbeeldingen, waaronder granaatappels en kelken.

Volgens Edward Dabrowa, een emeritus-hoogleraar geschiedenis aan de Jagiellonian University in Polen die niet betrokken was bij het onderzoek zijn de munten "zeer interessant" en geven aanvullende informatie over de invasie van Parthia door Trajanus, aldus Live Science.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---