In mijn vorige blog schreef ik over de honderden werkputten die archeologen in de loop van de tijd in Wijk bij Duurstede hebben aangelegd. Daarmee werd een groot gedeelte van het noordelijke havengebied van Dorestad voor onderzoek blootgelegd. Wat weten we eigenlijk van het zuidelijke en oudste deel van deze handelsplaats?

Een groot contrast

Het ontnuchterende antwoord is dat we daar bitter weinig van afweten, het contrast met het noordelijke deel kan haast niet groter zijn. Dat komt omdat er eenvoudigweg geen archeologisch onderzoek naar is gedaan. We moeten het oudste deel van Dorestad vooral, of misschien wel helemaal, in het buitendijkse gebied zoeken, de zone tussen de winterdijken waar de Nederrijn en de Lek en de uiterwaarden te vinden zijn.

Duizend dakpanfragmenten en een grafveld

Toch weten we wel wat van het zuidelijke deel van Dorestad. Want ten zuiden van de rivier bij het dorp Rijswijk werden door een zandzuiger veel vondsten opgebaggerd uit de zanderige rivierafzettingen die zich onder een dikke kleilaag bevinden. Van de uitbundige hoeveelheid materiaal is maar een fractie geborgen. Ondanks dat werden er toch vele honderden scherven aardewerk en een paar duizend dakpanfragmenten verzameld. De meeste vondsten dateren uit de Romeinse tijd, maar ook aardewerk uit de late Merovingische periode is vertegenwoordigd. De teruggevonden munten – voornamelijk Friese sceatta’s en een enkele Frankische denarius – kunnen in de eerste helft van de achtste eeuw gedateerd worden. Teruggevonden menselijke beenderen doen ter plaatse een grafveld vermoeden.

Het oudste deel van Dorestad gevonden?

Ook al zijn alle vondsten verspoeld en ontbreekt het ons aan nederzettingssporen, toch komen hier resten van het oudste deel van Dorestad aan het licht. De vraag is of dit deel van de handelsplaats ook volledig aan riviererosie ten prooi is gevallen. Daarom is het mooi dat er vorige zomer ter hoogte van de baggerplassen in het kader van een dijkverzwaringsprogramma archeologisch onderzoek werd gedaan naar bewoningssporen in een strook van de uiterwaard langs de winterdijk. Hoewel die sporen uit de volle Middeleeuwen of later bleken te dateren, ontdekten oplettende amateurarcheologen toch enkele objecten uit vroegere perioden, waaronder de afgebeelde sleutel. Dorestad werd niet gevonden, maar er kon wel weer een klein stukje aan de puzzel worden toegevoegd. En dat alleen al is bemoedigend.

Doorlopende mini-expositie ‘Vondsten van Rijswijk vanaf 12 april in Museum Dorestad, Wijk bij Duurstede. Zie ook: http://www.museumdorestad.nl/exposities.html

Afbeelding: Bij Rijswijk (G.) gevonden zeldzame middeleeuwse sleutel van Scandinavische afkomst die dankzij amateurarcheoloog Carel Versluis behouden is gebleven.