Een van de indrukwekkendste en verrassendste ruïnes in Israël vonden wij Avdat (Negev). Met ons huurautootje reden we door het bijna verlaten en droge woestijnlandschap. Snikheet. Een enkele herder en zijn kudde waren de enigen die we onderweg ontmoetten. Van verre zie je Avdat al liggen, op een heuvel, ruim 80m boven het omliggende landschap.

Van tentenkamp naar bloeiende nederzetting

Aanvankelijk was Avdat een rustplaats voor de karavanen die vanuit Petra (Jordanië), het bekende Nabatese centrum, richting havenstad Gaza trokken. Allereerst (derde-tweede eeuw vC) betrof het waarschijnlijk een tentenkamp, dat ook gebruikt werd door de soldaten die hier gelegerd waren om de karavanen te beschermen. Daarna werd Avdat - genoemd Oboda naar een Nabatese vorst die hier begraven zou zijn - een kleine (tenten)stad met een stenen ommuring en een tempel. Midden eerste eeuw nC werd de stad geplunderd, waarschijnlijk door nomadenstammen. Toen de plunderaars weggetrokken waren, zetten de inwoners er blijkbaar weer de schouders onder, want de regering van de laatste Nabatese vorst Rabel II (70-106 nC) was voor Avdat een bloeiperiode.

Een stilstaande karavaan?

We kwamen op die bloedhete ochtend aanrijden .... niemand te zien ... of toch wel ... daar in de verte een karavaan? Een trage karavaan? Een hele trage karavaan, nee ... een stilstaande karavaan? Vroeger liepen de karavanen af en aan. De handel gaf Avdat rijkdom in de eerste eeuwen van onze jaartelling. Was die karavaan die we meenden te zien dan een soort fata morgana in de tijd?

Proefboerderij van Avdat

Toen Avdat in 106 nC onderdeel werd van het Romeinse Rijk, bleef het de inwoners goed gaan, maar ze leefden steeds minder van de handel. Landbouw werd belangrijker. Grote stenen wijnpersen geven duidelijk aan dat rond de stad grote wijngaarden lagen. Lopend in de hitte leek ons dat onvoorstelbaar! Maar we zagen ook hoe men toen in staat was om de weinige regen die hier valt, optimaal te benutten en op te slaan in cisternen. Tegenwoordig doet men veel onderzoek naar de verschillende methoden van de Nabatese regenwaterwinning en -opslag. Op die manier kan het verleden de tegenwoordige mens helpen om in dit woestijngebied te leven. Bij Avdat is een proef-boerderij gebouwd om de oude landbouwmethoden en het watergebruik daadwerkelijk te reconstrueren.

Einde aan de voorspoed

Vanaf de tweede eeuw werden nieuwe tempels en stenen huizen gebouwd. Omdat hout van ver moest worden geïmporteerd en dus duur was, werd in de huizen vrijwel geen hout verwerkt, ook niet voor de daken. Met stenen bouwde men bogen waarop lange, dunnne stenen platen werden gelegd, zoals in andere gebieden in het Nabije Oosten waren bomen schaars waren. Vanaf de vierde eeuw werden twee drieschepige kerken gebouwd en zelfs een prachtig badgebouw dat gevoed werd met water uit een bron. In 636 kwam er een einde aan de voorspoed van Avdat toen Arabieren de stad plunderden en in brand staken. Waarschijnlijk bleven mensen tot in de negende eeuw in de ruïnes van het oude Avdat wonen.

Drukte van belang

We liepen door de verlaten ruïnestraten waar het tweeduizend jaar geleden een drukte van belang was, zagen Byzantijnse kerken, wijnpersen én de resten van een oude kroeg...... en daar in alle eenzaamheid bleek dat we niet alleen waren. We ontmoetten daar de kroegbaas en zijn drinkende klant. Levensgroot, dát wel, maar van plaatijzer!

Aangekleed met het verleden

De ruïne is 'aangekleed' met het verleden, levendig verbeeld in ijzer. Vol humor zien we de ijzeren drinker drinken en de kroegbaas die zijn kruiken vult. Even verderop lebbert een ijzeren geit water uit een stenen trog, wordt in een marktkraampje onderhandelt en komt ook nog een herder even langs.

Alle figuren zijn prachtig gemaakt en ook de karavaan van dromedarissen en ezels, die we bij aankomst in de verte zagen, was levensgroot én van ijzer.

Kunstenaar David Gerstein heeft de Avdat-bewoners vol esprit in ijzer vereeuwigd en maakt ook duidelijk hoe belangrijk de ezel was voor de inwoners van Avdat. Hij heeft die goeie oude ezel uitgebeeld in de beide economische activiteiten die essentieel waren voor de stad: de handel (karavaan) en de landbouw (ezels beladen met druiven op weg naar de wijnpers)!

Avdat blijft in onze herinnering als een historische stad met een fascinerende geschiedenis én een prachtruïne met ijzeren bewoners. De leuke ezels hebben natuurlijk een plaatsje gekregen in ons boek over de cultuurgeschiedenis van de ezel!

Annet van Wiechen

beeld & tekst © conens & van wiechen

www.OudWeb.nl & www.deEZEL.nl