Zicht op Arbel, waar de amulet 40 jaar geleden werd gevonden.
Pixabay
Eeuwenoud amulet tegen het ‘boze oog’ teruggevonden in Israël
In Israël is een 1.500 jaar oud amulet dat in de jaren ’80 werd gevonden, gedoneerd aan de Israëlische Autoriteit voor Oudheden (IAA). Op de amulet staan Griekse inscripties en mythologische figuren afgebeeld. Waarschijnlijk moest het sieraad de drager beschermen tegen het ‘boze oog’. Opmerkelijk is dat de amulet in een oude joodse nederzetting vlakbij een synagoge is gevonden. Daarmee biedt de vondst nieuwe inzichten in de joodse religie tijdens de Byzantijnse overheersing van Palestina (330-636 n.Chr.).
De amulet werd ongeveer 40 jaar geleden gevonden door de pionier Tova Haviv, die inmiddels overleden is. Haviv had zijn vondst sindsdien in privébezit gehouden, maar een familielid overhandigde de amulet recentelijk aan de IAA. Haviv vond de amulet vlakbij een synagoge in Arbel. Arbel in het noorden van Israël was in de oudheid een Joodse nederzetting, even ten westen van het Meer van Galilea. De plaats wordt dan ook herhaaldelijk genoemd in teksten uit de Talmoed, een collectie schriften met de traditionele joodse religie en wetten.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Inscripties
De amulet is gemaakt van brons en kon aan een ketting gedragen worden. Aan de voorkant staat een ruiter met een halo (cirkel van licht) rond zijn hoofd op een galopperend paard. Hij steekt een speer richting een vrouwelijk figuur dat op haar rug ligt. In een halve cirkel boven de berijder staan de woorden “De Ene God Die Het Kwaad Overwint” in het Grieks. Onder het paard staan de Griekse letters I A W Θ, wat staat voor het Hebreeuwse I H Y H. Die letters betekenen Yahweh, de heilige naam van God die in de joodse religie niet wordt uitgesproken of uitgeschreven.
Op de achterkant van de amulet staat een oog dat gespietst wordt door pijlen en een ander puntig voorwerp. Vanaf de onderkant wordt het oog bedreigd door twee leeuwen, een slang, een schorpioen en een vogel. Aan de bovenkant staat de inscriptie “Eén God”.
Salomo’s Zegel
Volgens de IAA werden dergelijke amuletten in de 5e en 6e eeuw n.Chr. veel gebruikt in Galilea. Ze worden ook wel ‘Salomo’s Zegel genoemd.’ Deze amuletten uit zijn allemaal in de Levant (een gebied dat onder andere het huidige Israël beslaat) gevonden en zijn waarschijnlijk in Galilea of Libanon geslagen. Wetenschappers namen voorheen aan dat voornamelijk aanhangers van het christendom en gnostiek (religie waarbij gnosis, kennis, geworven werd) zulke amuletten droegen. Maar doordat deze in een joodse nederzetting, vlakbij een synagoge, is gevonden, wijst deze vondst er op dat joodse gelovigen mogelijk ook deze amuletten droegen.
Boze Oog
Het amulet werd gebruikt als bescherming tegen het Boze Oog, een magische vloek die tegenspoed bracht en waar tijdens de oudheid voor gevreesd werd. De berijder overwint het kwaad, dat afgebeeld is als een vrouwelijk figuur. Dit figuur stelt de mythologische Gello of Gyllou voor, een vrouwelijke demon uit de Griekse mythologie die vrouwen en kinderen bedreigde. Ook nadat het christendom haar intrede had gedaan, bleef de angst voor de Gello tot ver in de middeleeuwen wijdverbreid in het Byzantijnse Rijk. Door deze inscriptie concluderen de onderzoekers dat het amulet waarschijnlijk werd gebruikt om vrouwen en kinderen te beschermen.
