Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Tsjechische archeologen hebben in Egypte een oude funeraire boot gevonden. Terwijl ze een tombe uit de oudheid schoonmaakten, stuitten ze op het scheepswrak. Het 4500 jaar oude wrak was waarschijnlijk van een prominente elitefiguur.
Aanvankelijk werd aangenomen dat deze kennis pas in de 14e eeuw werd opgedaan. De Babyloniërs waren echter eerder. Dat blijkt uit een met spijkerschrift beschreven tablet. 
Het dodenmasker van Toetanchamon is ernstig beschadigd geraakt tijdens schoonmaakwerkzaamheden. Het masker werd snel weer gerepareerd, maar de kwaliteit van die reparatie was erg slecht. Acht medewerkers worden daarom voor de rechter gesleept. Het masker is inmiddels weer in volle glorie hersteld.  
Male was de zoon van Yarhai, zoon van Lishamsh Raai. Hij werd ook Agrippa genoemd en was een rijke weldoener van de stad Palmyra. We weten iets meer over hem, want nij de Baalshamin-tempel stond zijn beeld op een sokkel, waarop zijn vrijgevigheid in Griekse en Palmyrese woorden werd vereeuwigd. Toen keizer Hadrianus, zeer waarschijnlijk vergezeld door zijn vrouw Sabina, rond 129 nC in Palmyra kwam, zorgde Male voor de gastvrije ontvangst.
Iedereen kent het gouden masker van Toetanchamon en iedereen kent de Grote Piramide van Cheops. Het zijn stuk voor stuk iconen, maar wat veel mensen niet weten is dat het Egypte van de farao's nog eindeloos veel meer heeft te bieden. Deze maand: in een rolls royce richting de onderwereld.
De Romeinen waren vrij innovatief op het gebied van infrastructuur, schrift en kalenders. Ondanks de aanleg van slimme rioolsystemen en afwateringsgoten waren de Romeinen niet zo schoon en hygiënisch als werd aangenomen.
In augustus 2015 blies IS de oude tempel in Palmyra op. Het Instituut voor Digitale Archeologie besloot dat de poorten in ieder geval niet verloren moesten gaan door eventueel oorlogsgeweld. De poort is het enige deel van de oude Tempel van Bel dat nu nog overeind staat.
Een mysterieus gouden object werd gevonden in een oud gebouw op een begraafplaats te Jeruzalem. Oudheidexperts hadden geen idee wat ze hadden aangetroffen. De onderzoekers besloten het publiek om hulp te vragen en kregen het verrassende antwoord van een Italiaan. 
Wetenschappers in Oxford hebben een bijzonder experiment gedaan; ze hebben de vermeende botten van Johannes de Doper onderzocht in een deeltjesversneller. Hiermee kan onderzocht worden hoe oud de resten precies zijn.
De Romeinse god Janus heeft met zijn twee hoofden een ondoorgrondelijk verleden. Hij is de beschermgod van poorten en deuren. Maar waar kwam hij vandaan?
Wellicht de bekendste voorstelling van de drie wijzen (of ‘drie koningen’) komt uit het zesde-eeuwse mozaïek van Sant'Apollinare Nuovo te Ravenna, Italië. Gerestaureerd in de 18de eeuw zijn niet alle details origineel, toch blijft het een zeer indrukwekkend mozaïek.
De zaal is al vol, en in gedachte draai ik nog even de introductiewoorden voor mijn lezing. Op het scherm staat het eerste afbeelding van de powerpoint-presentatie: het portret van Keizerin Zoë van Byzantium uit de Hagia Sophia. In de hoek het logo en link naar mijn website: www.psefas.nl. Nog nauwelijks heb ik me voorgesteld aan het gezelschap, en wordt al meteen gevraagd: “Maar wat betekent dat eigenlijk, Psefas?”