Archeologen hebben zo’n 130 mesbladen gemaakt van het vulkanische gesteente obsidiaan onderzocht. Deze voorwerpen zijn gevonden bij de oude Turkse tempel Göbekli Tepe. Het onderzoek suggereert dat de tempel een pelgrimsoord was en bezocht werd door een kosmopolitische groep mensen, zo’n 11.000 jaar geleden. Göbekli Tepe is de oudste tempel ter wereld.

Tot dusver is slechts een klein deel van Göbekli Tepe uitgekamd. De vondsten zijn indrukwekkend gezien de ouderdom van de site. Opmerkelijk is dat de gevonden dier- en plantenresten geen tekenen tonen van domesticatie alsmede dat er geen sporen van bewoning zijn gevonden. Vermoed wordt dat de tempel werd bezocht door nomadische volkeren uit de regio. Onderzoek naar de mesbladen en ander materiaal toont aan dat de pelgrims afkomstig waren uit Iran, Irak en het oostelijke Middellandse zeegebied.

De ontdekkingen roepen veel discussie op. Sommige archeologen menen dat de gevonden ruïnes wel duiden op bewoning en domesticatie. Het is immers moeilijk om onderscheid te maken tussen wilde en geteelde planten en dieren van meer dan 10.000 jaar geleden. Onderzoek naar het obsidiaan levert nieuwe inzichten. “We kunnen zelfs vertellen van welke berg de voorwerpen kwamen, en soms zelfs vanuit welk deel van de vulkaan”, meent Tristan Carter, één van de onderzoekers.

De afstand die mensen aflegden om Göbekli Tepe te bereiken is wonderbaarlijk volgens Carter. Hij benadrukt echter wel dat de voorwerpen ook op de site terecht kunnen zijn gekomen via handel. Er zal daarom nog verder onderzoek verricht worden naar het obsidiaan. Als de wetenschappers gelijk hebben, was het inderdaad een bijzonder pelgrimsoord dat 11.000 jaar geleden bezocht werd door een grote verscheidenheid aan mensen. “In theorie kwamen er wellicht mensen met verschillende talen en heel verschillende culturen samen”, aldus Carter.