Archeologie vertelt het verhaal van ons verleden. Om een zo compleet mogelijk beeld van dat verleden te krijgen is het in de Erfgoedwet geregeld dat archeologische vondsten en de locatie waar deze zijn gevonden moeten worden gemeld.

Toevalsvondst

Een toevalsvondst is een  archeologische vondst die niet tijdens een archeologisch onderzoek of opgraving wordt gedaan. Bij een toevalsvondst kan het gaan om bijzondere vondsten met een aansprekend karakter. Soms kunnen lokale archeologische werkgroepen ingezet worden om deze toevalsvondsten te onderzoeken. Officieel moet een toevalsvondst bij de minister gemeld worden, maar in de praktijk is dat praktischer geregeld: een toevalsvondst kan ook bij de Rijksdienst voor het cultureel Erfgied gemeld worden.

Waar kan je je vondst melden?

Om het verhaal van ons verleden inzichtelijk te maken is er een centraal archeologisch informatiesysteem, Archis. Gemeenten, provincies en archeologische bedrijven kunnen vondsten melden in Archis. Ook vondsten die bij hen gemeld worden door amateurarcheologen. Kortom als iemand een archeologische vondst doet, kan hij naar de archeologische dienst van de gemeente, een medewerker meldt dan de vondst in Archis. Amateurarcheologen kunnen gebruik maken van een vondstformulier. 

Metaaldetectie

Ook vondsten die met een metaaldetector worden gedaan zijn toevalsvondsten.Het moet dan gaan om een archeologische vondst die gedaan wordt in een gebied dat door de gemeente is vrijgesteld van een archeologische onderzoeksplicht. In de Erfgoedwet is geregeld dat het opgraven van archeologische voorwerpen met behulp van metaaldetectie mag tot maximaal 30 cm onder het maaiveld. Uitzonderingen daarop zijn archeologische rijksmonumenten, provinciale archeologische monumenten en terreinen met een detectorverbod. Daar mag je helemaal niet met je metaaldetector op pad. Bij metaaldetectie is altijd toestemming van de grondeigenaar nodig. Ook moeten archeologische vondsten altijd worden gemeld.

Ontbrekende schakel in het verhaal van ons verleden

Archeologen maken ook gebruik van Archis om daarin te kijken of er voor een bepaald terrein, waar bijvoorbeeld bouwwerkzaamheden zijn gepland, vondstmeldingen zijn. Dit kan iets zeggen over de te verwachten archeologische sporen in de grond. Ook kunnen de vondstmeldingen iets vertellen over de ouderdom van de te verwachten sporen. Alle vondsten die niet gemeld worden zijn een ontbrekende schakel in het verhaal van ons verleden. Een skelet zonder grafgiften vertelt een heel ander verhaal dan een skelet met een zwaard, aardewerk en gedecoreerd riembeslag.

Eigendomsrecht

Er wordt een archeologisch object gevonden en gemeld, wat dan? Van wie is de vondst? Als de eigenaar van de archeologische vondst niet meer kan worden achterhaald, is de vondst het gedeelde eigendom van de vinder en de grondeigenaar van de plaats waar het object is gevonden, dit is de zogenaamde schatvindersregeling.

archeologieinnederland.nl/omgaan-met-archeologie/vondsten-melden

publicaties.cultureelerfgoed.nl/

archeologieinnederland.nl/omgaan-met-archeologie/wie-doet-wat-0