Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Nieuwe geologische ontdekkingen op IJsland werpen licht op een minder bekende, maar mogelijk cruciale factor in de val van het West-Romeinse Rijk: een plotselinge en langdurige klimaatcrisis.
Bij toeval hebben archeologen in Noord-Egypte een van de oudste bekende nederzettingen aan de Middellandse Zeekust blootgelegd. De vondst, gedaan op de site van Kom el-Nugus ten westen van Alexandrië, dateert uit het Nieuwe Rijk (ca. 1550 tot 1070 v.Chr.).
Onder een ogenschijnlijk gewone grasvlakte bij het dorp Crnobuki in Noord-Macedonië hebben archeologen mogelijk een verborgen stad gevonden oud de oudheid. De stad zou wellicht de geboorteplaats zijn van de grootmoeder van Alexander de Grote.
De Zijderoute was lange tijd de belangrijkste handelsverbinding tussen Oost en West. Langs de route is een rijkdom aan archeologische vondsten te vinden.
Terwijl Oekraïense soldaten in het zuiden van het land verdedigingswerken aanleggen, stuiten ze op een onverwachte ontdekking: een begraafplaats uit de 6e-5e eeuw v.Chr.
Het is onderzoekers gelukt een verkoolde papyrusrol van 2.000 jaar oud 'open te vouwen' door middel van AI. De rol is afkomstig uit de Villa dei Papiri in de stad Herculaneum, waar honderden verkoolde papyrusrollen teruggevonden.
Nabij het Deense Hedensted zijn een Romeinse helm en maliënkolder gevonden. De vondsten zijn onderdeel van een vierde-eeuws wapenarsenaal van ongeveer 200 wapens, dat tijdens een snelwegverbreding werd gevonden.
In de gemeente Bunnik zijn 404 Britse en Romeinse munten van zilver en goud gevonden. De ontdekking is uniek voor het Europese vasteland en de grootste muntvondst uit de Romeinse tijd die ooit in de provincie Utrecht is gedaan.
In de tijdelijke tentoonstelling ‘Romeinse Waalschatten’ in Museum De Bastei duiken bezoekers in het leven aan de rivier in de Romeinse tijd. De Waal is onmisbaar voor de Romeinen. Het is een belangrijke handelsroute, een bron van voedsel, verdedigingslinie en plaats van aanbidding. De grillige god van de Waal, Rhenus Bicornus, wordt hier dan ook veelvuldig aanbeden, met name door Romeinse soldaten. Aan de hand van 101 objecten wordt de veelzijdige relatie tussen Romeinen en de Waal verbeeldt. Niet
Archeologen in de Egyptische necropolis Saqqara hebben de rijkversierde tombe van een koninklijke dokter uit de zesde dynastie opgegraven. Volgens hiërogliefen in het graf was hij ook tandarts, ‘magiër van de godin Selket’ en een ‘meester van geneeskrachtige planten’.
Archeologen hebben in Duitsland een intacte Keltische grafkamer gevonden van 2.600 jaar oud. De tombe lag in een grote grafheuvel met een diameter van 65 meter. Hiermee behoort de grafheuvel tot de zogenaamde Keltische vorstengraven die voor de elite waren bestemd.
In België hebben archeologen een skelet gevonden in een Gallo-Romeins graf, dat is samengesteld uit de botten van 5 verschillende mensen uit uiteenlopende periodes. De resten van het 'puzzelskelet' dateerden namelijk uit zowel de steentijd als de late oudheid.