Links: de verbrandingsstructuur van een vuurplaats, rechts: een microscopische weergave van organische componenten in de vuurplaats
Leierer et al, 2019.
Neanderthalers waren nomaden
Neanderthalers hebben maar weinig sporen achtergelaten. Om deze reden is het erg lastig om informatie te achterhalen over deze mensensoort. Toch is er onlangs nieuwe informatie naar voren gekomen. Uit onderzoek van Universidad de La Laguna blijkt namelijk dat Neanderthalers nomaden waren. Onderzoekers zijn dit te weten gekomen door verschillende vuurplaatsen te analyseren.
Wie waren de Neanderthalers?
De Neanderthalers waren een uitgestorven mensensoort die verwant zijn aan de Homo Sapiens. Skeletten van Neanderthalers zijn teruggevonden van Europa tot aan Centraal Azië. Ze zijn 250.000 jaar geleden ontwikkeld vanuit een ander mensensoort, de Homo Heidelbergensis. De Neanderthalers zijn zo’n 35 duizend jaar geleden uitgestorven en vernoemd naar het Duitse plaatsje Neanderthal, waar het eerste skelet van deze soort is teruggevonden.
Analyseren van vuurplaatsen
Hoe kan het analyseren van verschillende vuurplaatsen informatie geven over de nederzettingen van Neanderthalers? Vuurplaatsen kunnen verschillende vormen aannemen. Een veel gebruikte vuurplaats wordt herhaaldelijk onderhouden en bestaat uit dikke lagen as. Deze locatie is dan voor langere tijd achter elkaar gebruikt als nederzetting. Wanneer er dus geen tekenen zijn dat de vuurplaats voor langere tijd onderhouden is en er slechts dunne lagen as aanwezig zijn, is er sprake van een kort verblijf op deze locatie.
Onderzochte vuurplaatsen
Er zijn in totaal elf vuurplaatsen in El Salt, Spanje onderzocht, die elk niet onderhouden werden en dus slechts dunne lagen as bevatten. Sommige van deze vuurplaatsen bevonden zich op dezelfde plek, maar in een andere grondlaag. De vuurplekken stamden uit de tijd van het Midden Paleolithicum. De bodem op deze vuurplaatsen is microscopisch geanalyseerd. Er zijn op deze plekken lagen brandstof, as, voedselresten en organisch materiaal teruggevonden en onderzocht. De plek waar zich meerdere vuurplaatsen bevonden, is vier keer opnieuw bewoond. Tussen deze perioden van bewoning, was de plek verlaten.
Wat betekende dit voor de Neanderthalers?
Onderzoekers concludeerden daarom dat de Neanderthalers steeds van de ene plek naar de andere trokken. Er werden vuurplaatsen gemaakt om zich op te warmen en eten te bereiden. Na een poos werd het kamp verlaten en de vuurplaats niet meer gebruikt. Mogelijk zijn ze later op dezelfde plek teruggekomen om een nieuw kamp op te stellen. Maar het kan natuurlijk ook dat de latere vuurplaatsen door een andere groep Neanderthalers zijn gemaakt.
Bronnen
- NRC: Neanderthalers zaten maar kort bij hun kampvuur
- EurekAlert: Modern analysis of ancient hearths reveals Neanderthal settlements patterns
- Wikipedia: Neanderthaler
