Oudheid

In de Westerse geschiedschrijving begint de oudheid omstreeks het jaar 3.000 voor Christus met de uitvinding van het schrift in Egypte en Mesopotamië. Omdat het alfabet zich echter maar zeer langzaam over het continent verspreidde, wordt dit tijdvak in veel landen ook nog beschouwd als onderdeel van de prehistoristorische Bronstijd (3.200 tot 800 voor Christus) en IJzertijd (800 tot 12 voor Christus).
Voor een verder onderscheid is de oudheid daarom verder onderverdeeld in drie afzonderlijke perioden:

  • Midden en Late Bronstijd (2.500 tot 1.200 v.C.)
  • Vroege IJzertijd (1.200 tot 800 v.C.)
  • Klassieke Oudheid (800 v.C. tot 476 na Christus).

De periode laat zich kenmerken door de opkomst van een aantal grote rijken en beschavingen, waaronder het Oude Egypte, het Hellenistische rijk van Alexander de Grote en het Romeinse Rijk. De plundering van Rome en de val van het West-Romeinse Rijk in 476 na Christus worden over het algemeen beschouwd als het einde van de oudheid.

Met het overhandigen van een chocolade-replica van het Romeinse ruitermasker van Matilo werd op 30 oktober 2014 de provinciale collectie archeologische vondsten uit Leidse bodem overgedragen aan de gemeente Leiden. De overdracht van de replica vond plaats in het Rijksmuseum voor Oudheden.
Het ministerie van Monumenten van Noord-Rijnland-Westfalen heeft toegestemd om mee te werken aan het initiatief om de Limes die door Duitsland en Nederland loopt op de UNESCO Werelderfgoedlijst te laten plaatsen. Deze oude Romeinse grens is volgens het ministerie namelijk tot op de dag van vandaag van grote cultuurhistorische waarde. De grens omvatte militaire forten, nederzettingen, havens en wegen.
Het ministerie van Monumenten van Noord-Rijnland-Westfalen heeft toegestemd om mee te werken aan het initiatief om de Limes die door Duitsland en Nederland loopt op de UNESCO Werelderfgoedlijst te laten plaatsen. Deze oude Romeinse grens is volgens het ministerie namelijk tot op de dag van vandaag van grote cultuurhistorische waarde. De grens omvatte militaire forten, nederzettingen, havens en wegen.
Een ‘virtuele’ autopsie van het lichaam van Toetanchamon, voor een documentaire over de farao, heeft nieuwe inzichten naar boven gebracht over zijn leven en dood. Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat Toetanchamon niet kan zijn omgekomen tijdens races met een strijdwagen en ook niet op andere wijze is vermoord. Zijn fysieke gesteldheid liet dat niet toe.
Tegenwoordig verplaatsen we ons over heel lange afstanden, zonder dat we daar nog diep over na hoeven te denken. Een vliegreis naar de andere kant van de wereld is binnen enkele seconden geboekt en met goedkope, tweedehands sites als Autoscout24 is ook een auto voor de meeste mensen binnen bereik.
Op een Egyptische begraafplaats is een unieke vondst gedaan: een mummie met in zijn schedel afdrukken van bloedvaten die onderdeel zijn geweest van de hersenen. In tegenstelling tot natuurlijke mummies, zoals de ijsmummie Ötzi, is het zeer ongebruikelijk dat er nog resten van hersenen worden gevonden bij Egyptische mummies. Bij het mummificeren in het oude Egypte werden de hersenen namelijk meestal volledig uit de schedel gehaald.
In het komende nummer van Archeologie Magazine zoomen we in op de archeologische schatten van Zuid-Holland. De steentijdboeren van de Vlaardingencultuur, de Romeinse provinciestad Voorburg, de vroegmiddeleeuwse handelsnederzettingen aan de Rijnmond, de ontluikende Hollandse steden… We maken deze prachtige special in samenwerking met Erfgoedhuis Noord-Holland.
In het komende nummer van Archeologie Magazine zoomen we in op de archeologische schatten van Zuid-Holland. De steentijdboeren van de Vlaardingencultuur, de Romeinse provinciestad Voorburg, de vroegmiddeleeuwse handelsnederzettingen aan de Rijnmond, de ontluikende Hollandse steden… We maken deze prachtige special in samenwerking met Erfgoedhuis Noord-Holland.
Tijdens graafwerkzaamheden voor een nieuwe parkeergarage in Rome nabij de Via Giulia stuitte men op iets spectaculairs: overblijfselen van de 2.000 jaar oude stallen van keizer Augustus. Archeologen bestempelden het direct als een extreem belangrijke vondst. Toch is men nu bezig de marmeren delen te overdekken met waterdicht materiaal, waarna er alsnog een parkeergarage op de vindplaats wordt gebouwd. Er is simpelweg te weinig geld voor restauratie.
De oudste trappenpiramide ter wereld, de piramide van Djoser, is volgens vele geruchten beschadigd tijdens de restauratieprocedure. Het grafmonument stamt uit de 27e eeuw v. Chr., staat in de necropolis van Saqqara en heeft een plek op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In de Egyptische media kwam eerder deze maand naar voren dat de piramide zou zijn beschadigd tijdens het restaureren. Naar aanleiding van deze geruchten vroeg UNESCO middels een brief afgelopen woensdag de betrokken partijen om opheldering.
Het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) viert zijn vijfenzeventigjarig jubileum met de tentoonstelling 75 jaar Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. De expositie presenteert de mooiste archeologische objecten en foto’s uit de collectie van het NINO, die doorgaans alleen toegankelijk is op afspraak. Samen illustreren zij de geschiedenis van het instituut. De expositie is te zien van 1 oktober 2014 t/m 3 mei 2015.
In 1901 werd er in de Egeïsche Zee, voor de kust van het eiland Antikythera in een antiek scheepswrak een bijzondere vondst gedaan. Er werd een ingewikkeld apparaat met verschillende bronzen tandwielen gevonden. Het is tot op de dag van vandaag de oudste analoge computer ter wereld. Een groep gespecialiseerde duikers doet op het moment onderzoek rond het antieke scheepswrak, ze hopen nog meer opmerkelijke vondsten te doen.