Middeleeuwen

De middeleeuwen is de benaming voor het tijdvak uit de Westerse geschiedenis tussen het einde van de oudheid en het begin van de vroegmoderne tijd. Hoewel er onder historici onenigheid bestaat over de precieze afbakening van de periode, worden de middeleeuwen traditioneel gesitueerd tussen de 5e en de 15e eeuw. Als beginpunt wordt vaak gekozen voor de plundering van Rome in 476, die het definitieve einde van het West-Romeinse Rijk betekende.

Vervolgens worden de middeleeuwen opgedeeld in drie afzonderlijke periodes:

  • Vroege Middeleeuwen (500-1000)
  • Hoge Middeleeuwen (1000-1250)
  • Late Middeleeuwen (1250-1500)

De periode van de middeleeuwen wordt onder meer gekarakteriseert door de opkomst van het christendom en de voorlopers van de moderne staten. Tevens vonden er in dit tijdsvak veel militaire conflicten plaats, waaronder de Honderdjarige oorlog tussen Engeland en Frankrijk (1337-1453). Met de opkomst van het humanisme en de renaissance in de 14e en 15e eeuw kwamen de middeleeuwen ten einde en begon de nieuwe tijd.

Graafwerkzaamheden nabij Park Lepelenburg in Utrecht onthulde delen van een middeleeuwse stadsmuur. De resten dateren uit verschillende periodes, zo stamt een deel uit de twaalfde eeuw.
In het Engelse plaatsje Prittlewell is in 2003 een schatkamer opgegraven die nieuwe inzichten gaf in Angelsaksische tradities. Dat onderzoek is nu afgerond. Wat zijn de archeologen te weten gekomen?
Archeologen hebben voor het eerst DNA van de resten van kruisvaarders bestudeerd. En wat blijkt: de Europese kruisridders bevochten niet alleen de inwoners van de staten die ze aanvielen, ze gingen ook relaties met hen aan.
Onder de vloer van een zaal van Kasteel Helmond zijn de restanten van een middeleeuws toilet gevonden. Naast menselijke uitwerpselen zijn er in deze ‘’stortkoker’’ nog meer vondsten gedaan, zoals een eeuwenoud wijnglas, een tabakspijp en het dijbeen van een varken.
Een bijzondere archeologische vondst in Utrecht. Daar werd een gouden middeleeuwse liefdesring gevonden. Een unieke vondst. Nog nooit werd in Nederland zo’n ring gevonden. De vondst werd door Landschap Erfgoed Utrecht bekend gemaakt.
Lang werd gedacht dat het verluchten van boeken en manuscripten vooral mannenwerk was. Maar archeologisch onderzoek in Duitsland lijkt erop te wijzen dat ook vrouwen zich met verluchtingen bezig hielden.
Archeologen in Mexico hebben sporen gevonden van een tempel waar mensenoffers plaatsvonden.
Het gebeurt niet vaak dat van archeologische vondsten kan worden vastgesteld van wie ze ooit waren. Maar bij de vondst van een zegelstempel in Denemarken is dat wel het geval. En nog bijzonderder: de gevonden stempel was van een vrouw uit de veertiende eeuw.
Gedroogd veen, ook wel turf genoemd, is uiterst geschikt als brandstof Eeuwenlang was turf zelfs de belangrijkste brandstof in Nederland.
Archeologen hebben op IJsland een amulet uit de vikingtijd gevonden. Het gaat om een stenen Thorshammer.
Hoeveel mensen woonden er in de vroege middeleeuwen in wat nu de wijk Zanderij in Katwijk is? In de Zanderij is een nieuwbouwwijk verschenen, maar tussen de nieuwe huizen is nog ruimte voor een opgraving. En jij kan bij die opgraving helpen!
Tijdens opgravingen aan het Westeinde in Enkhuizen zijn archeologen op een huisterp gestuit. De huisterp stamt uit de middeleeuwen, maar er zijn ook bewoningsresten uit de zestiende, zeventiende en de achttiende eeuw aangetroffen.