Het Rijksmuseum van Oudheden heeft een Oudegyptisch reliëf gekocht met de unieke voorstelling van de scheppergod Chnoem. Hij staat op het punt de wereld te creëren uit een stuk klei, en dat maakt de voorstelling zeldzaam. Doorgaans staat zijn belangrijkste creatie, de mens, reeds op zijn pottenbakkersdraaischijf. Ook het feit dat het reliëf in een museum te zien is, is heel bijzonder. Meestal zitten reliëfs met Chnoem nog onverbrekelijk vast in de wand van een Egyptische tempel. Het granieten reliëf (32.5 cm hoog) is gemaakt in de vierde eeuw v.Chr. en betekent een belangrijke aanvulling op de Egyptische collectie van het Rijksmuseum van Oudheden. Het is van 7 april tot 10 mei 2015 te zien in de centrale hal en krijgt in 2016 een prominente plek in de te vernieuwen Egyptische afdeling. De aankoop, à 120.000 euro, is in gelijke delen gefinancierd uit bijdragen van de BankGiro Loterij en het Mondriaan Fonds, en door het museum zelf.

Chnoem is herkenbaar aan zijn ramskop. De oude Egyptenaren zagen hem als de schepper van de kosmos, en dachten dat hij de jaarlijkse overstromingen van de Nijl veroorzaakte. Het idee van de schepping van de wereld uit klei lag voor de hand; door de overstromingen blijft een laagje vruchtbaar slib op de oevers van de Nijl achter, waaruit het nieuwe leven kan ontstaan. 

                                             

Het reliëfje sierde ooit de buitenzijde van een naos, een kapel voor een godenbeeld, in het allerheiligste van een Egyptische tempel. De afbeelding van Chnoem maakte oorspronkelijk deel uit van een rij beschermgoden op de gedecoreerde buitenzijde. Voor Chnoem staat een godin met een koeienkop, achter hem is een hand met een stok te zien. Volgens een oude aankoopnota is het stuk afkomstig uit de omgeving van Tell el-Dab‛a in de Nijldelta.

Het Rijksmuseum van Oudheden kocht het stuk via de internationale kunsthandel in 2014. Het reliëf is pas nu in Leiden te zien omdat het de afgelopen maanden was uitgeleend aan een Duits museum. Het stuk is bekend sinds 1960. Toen werd het in Alexandrië gekocht door een kunsthandelaar. Vervolgens was het in bezit van diverse particuliere verzamelaars.