De heilige drie-eenheid van de WIMA

AWN - Vrijwilligers in de Archeologie

Heeft u al eens van WIMA gehoord? Wat doen we en wat willen we precies? De Werkgroep Innovatieve Meettechnieken in de Archeologie (WIMA) is actief op vele terreinen, lees er hier alles over!

Innovatieve meettechnieken: bodemradar

De werkgroep richt zich dus op allerlei innovatieve meettechnieken in de archeologie. Als we naar Engeland kijken (zie hieronder) zien we dat daar het gebruik van ground-penetrating-radar voor archeologen heel normaal is. In Nederland is het gebruik hiervan onbekend. WIMA probeert de techniek inzichtelijk te maken. In het afgelopen jaar zijn we begonnen hiervoor een beeldbibliotheek samen te stellen. Tot nu toe is WIMA bekend door metingen met een grondradar. Beter is het om van een ‘bodemradar’ te spreken om verwarring te voorkomen met een op de grond geplaatste radar .

De Erfgoedradar

Een bodemradar zoals wij die gebruiken bestaat in principe uit drie onderdelen: de radarbak, een gps-ontvanger en een weer- en schokbestendige computer. Deze combinatie van systemen noemen we de Erfgoedradar. De drie onderdelen zijn met elkaar verbonden en zorgen in het veld voor de opslag van de ruwe data die bestaan uit de radarreflectie en de positie als x, y en z coördinaten. Die kunnen zowel in lengte- en breedtegraden als in Rijksdriehoekscoördinaten (Nederland) of Lambertcoördinaten (België) worden weergegeven.
Door de gebruikte gps-ontvanger zijn de coördinaten tot minstens 5 en soms tot 2 cm nauwkeurig. Voor meer informatie hierover is Wikipedia een geschikte bron .
De ruwe data worden vervolgens met behulp van wat software omgezet naar een 3D beeld dat vervolgens horizontaal en verticaal in plakjes kan worden gesneden. Als voorbeeld: dit is vergelijkbaar met wat artsen met MRI-beelden kunnen doen.

Het bestaansrecht van WIMA in drie punten

Nederlandse archeologen bekendmaken met de erfgoedradar
De eerste: als we naar de ons omringende landen kijken, met name naar Engeland, zien we dat daar het gebruik van bijvoorbeeld de bodemradar al jarenlang tot het gereedschap van de archeologie behoort. We hebben allemaal wel eens een uitzending van het fenomenale Time Team gezien. Geofysische hulpmiddelen als de bodemradar, weerstandsmeting en wijzigingen in het aardmagnetisme waren daar al standaard instrumenten. In Nederland is het gebruik van bodemradar nog geen gebruikelijke onderzoeksmethode, hoewel hier langzaam verandering in komt. De KNA heeft tegenwoordig de Engelse “Guidelines Geophysical Survey in Archaeological Field Evaluation van English Heritage” geadopteerd als uitgangspunt voor het gebruik van bodemradar. Hier zal uiteindelijk ongetwijfeld een Nederlandse versie van ontstaan.
Waarom zouden wij er dan mee aan de slag gaan? Uiteraard om onze eigen nieuwsgierigheid te bevredigen. Kan op de Brabantse zandgronden de Erfgoedradar gebruikt worden? Zo ja: wat zijn dan de mogelijkheden en beperkingen?
De Erfgoedradar heeft zich onderhand bewezen. Het is nu aan ons om het nut en de onmisbaarheid van deze radar bij archeologen onder de aandacht te brengen.

Amateurarcheologen kunnen aan de slag!

Dat brengt ons bij de tweede reden om met de Erfgoedradar aan de slag te gaan.
Door wetgeving en economische omstandigheden zijn de mogelijkheden om zelf op te graven of deel te nemen aan een opgraving beperkt.
Met behulp van de Erfgoedradar kunnen amateurarcheologen zelf non-invasief onderzoek doen naar de aanwezigheid van een aantal vormen van archeologische resten. Hierdoor bestaat de mogelijkheid weer meer mensen voor de actieve archeologie te interesseren. Per slot is voor veel mensen zelf het veld ingaan een drijfveer om met archeologie bezig te gaan en te zijn.

Archeologie oubollig?

De derde reden is dat het aantal jongeren dat zich aangetrokken voelt tot de archeologie, gering is. Deels door het in hun ogen oubollige karakter, deels omdat ze er geen uitdaging in zien.
In het geval van het gebruik van de Erfgoedradar zijn er meerdere factoren in het spel die met name de jongeren aan kunnen trekken. Techniek, computers en software. De heilige drie-eenheid van deze tijd die één van de mogelijkheden geeft om archeologie voor de jongere van vandaag aantrekkelijk te maken. De tijd moet maar leren of deze stelling waar is.

De toekomst van WIMA: drones?

Wie denkt dat het bij het gebruik van de Erfgoedradar blijft heeft het mis. Op dit moment spelen we met de gedachte een drone met camera te gebruiken in aanvulling op het bodemradaronderzoek. Daarmee krijgen we naast de beelden van wat onder de grond zit de aansluiting met de eventueel van bovenaf zichtbare sporen op de grond.

Als er dus mensen zijn die belangstelling hebben voor Erfgoedradaronderzoek of die mee willen doen met de planvorming voor het gebruik van een drone, stuur een mailtje naar wima.avkp@gmail.com.

Meer lezen